|
Sug’urtaning xususiyatlarini olib boruvchi belgilarni quyidagicha keltirishimiz mumkin
|
| bet | 7/13 | | Sana | 14.12.2023 | | Hajmi | 369,03 Kb. | | #118266 |
Bog'liq MikroiqtisodiyotSug’urtaning xususiyatlarini olib boruvchi belgilarni quyidagicha keltirishimiz mumkin:
Sug’urtada to’satdan, oldindan ko’zda tutilmagan va yozib bo’lmaydigan xolatlar, ya`ni sug’urta xodisalari extimoli mavjudligi bilan asoslanuvchi qayta taqsimlash pul munosabatlari yuzaga keladi:
Sug’urtada ko’rilgan zararni sug’urta ishtirokchilari, ya`ni sug’urtalanuvchilar o’rtasida qoplash amalga oshiriladi. Zararni bunday qoplash usuli zarar ko’ruvchi xo’jaliklar soni sug’urta ishtirokchilari sonidan kam bo’lishi extimolligiga asoslanadi, ayniqsa ishtirokchilar soni etarli bo’lganda.
Zararni bunday qoplashni tashqil qilish uchun maqsadli yo’naltirilgan sug’urta fondi tashqil qilinadi. Bu fond sug’urta ishtirokchilarining bazalari xisobidan shakllantiriladi. Sug’urta fondining mablag’lari faqatgina uni tashqil qilganlar o’rtasida ishlatiladi, sug’urta bazasining xajmi esa xar bir qatnashchining zararni qoplashdagi ulushini bildiradi. SHuning uchun, sug’urta qatnashchilarining doirasi qanchalik keng bo’lsa, sug’urta bazasining xajmi shuncha oz va sug’urta xam samarali bo’ladi.
Sug’urta zararni qoplashni xududiy birlik va ma`lum vaqt davomida amalga oshirishni ko’zda tutadi. Bunda yil davomida sug’urtalanuvchilar o’rtasida sug’urta fondini xududlar bo’yicha samarali qayta taqsimlash uchun etarli katta xudud va sug’urtalashga tegishli ob`ektlar talab qilinadi.
Sug’urtaning iqtisodiy moxiyatiga uning funktsiyalari mos keladi. Sug’urtaning to’rtta funtsiyasi mavjud:
Tavakkalchilik
Oldini olish
Jamg’arish
Nazorat
Tavakkalchilik funktsiyasining amal qilishi davomida sug’urta ishtirokchilari o’rtasida bo’lishi mumkin bo’lgan sug’urta xodisalari oqibatlari bog’liq pul shaklidagi qiymatning qayta taqsimlanishi ro’y beradi.
Oldini olish funktsiyasi sug’urta fondi mablag’larining bir qismi xisobidan sug’urta tavakkalchiligini kamaytirish bo’yicha tadbirlarni moliyalashtirishga yo’naltirilgan kamaytirish bo’yicha tadbirlarni moliyalashtirishga yo’naltirilgan. Xayot sug’urtasida sug’urta kategoriyasi kredit kategoriyasi bilan xayotni ma`lum muddatgacha sug’urtalash shartnomalari bo’yicha mablag’larni jamg’arishda ancha yaqinlashadi. Xayot sug’urtasi orqali pul mablag’larini jamg’arish oilaviy sharoitida sug’urtaviy ximoyaga bo’lgan extiyoj bilan bog’liqdir.
Sug’urtaning nazorat funktsiyasi sug’urta fondining ka`tiy maqsadli shakllantirilishi va uning mablag’laridan tug’ri foydalanishidan iborat. Mazko’r funktsiya yuqoridagi o’z-o’ziga xos funktsiyalardan kelib chiqadi va konkret sug’urta munosabatlarda ular bilan birga namoyon bo’ladi. Sug’urta ixtisoslashtirilgan sug’urta tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi. Ularning faoliyat doirasi ichki, tashqi yoki aralash sug’urta bozorlarini qamrab olgan bo’lishi mumkin. SHu bilan birga rivojlangan sug’urta bozori sharoitida xam davlat ichkarisida, xam chetda amalga oshirilishi mumkin. Bu sug’urtanin
1.3. Sug’urta turkumlashtirish asoslari.
|
| |
