5.3. Berilgan tomonlar orqali to‘rli sirt hosil qilish Edgesurf (П-Кунса). Berilgan to‘rtta tomonni ketma-ket
ko‘rsatish orqali sirt hosil qilinadi. Tomon chiziqlari
splayn, poliliniya, yoy, kesma va elliptik yoy bo‘lishi va
ular uchlari bilan uchrashgan (kesishgan) bo‘lishi kerak. Sirtni tashkil
qiluvchilari M va N yo‘nalishlar bo‘yicha bikubik egri chiziqlardan,
ya’ni to‘rt qirraga tortilgan fazoviy egri chiziqlardan tashkil topgan
(54-rasm).
Tomonlarning chiziqlari fazoviy bo‘lmaganda hosil qilingan shakl
fazoviy bo‘lib ko‘rinsada, undagi barcha to‘r nuqtalari tekislikda
simmetriya o’qi
aylanuvchi
poliliniya
simmetriya o’qi
aylanuvchi
poliliniya
2
obyektlarni
ko’rsatish
natija
1
simmetriya o’qi
aylanuvchi
poliliniya
53-rasm
53
joylashgan bo‘ldi. Bunga shaklni orbita atrofida aylantirganda iqror
bo‘lish mumkin.
54-rasm. 5.4. Sirtlarni tahrirlash Sirtlarni tahrirlash uchun imkoniyatlar cheklangan. Tahrirlash
uchun quyidagi buyruqlar majud:
3M массив – bir sirtni uch yo‘nalish bo‘yicha ko‘paytirish yoki
biror o‘q atrofida aylantirib ko‘paytirish;
3M зеркало – sirtning aksini biror o‘qqa nisbatan qurish;
3M поворот – tayanch nuqtasi yoki tayanch o‘qlar atrofida sirtni
biror burchakka burash.
Ma’lumki sirtlar to‘r shaklida quriladi va har bir to‘rning
koordinatalari mavjud. To‘r koordinatalarining qiymatini o‘zgartirish
orqali sirt ham o‘zgartiriladi.
Misol. Rasmda ko‘rsatilgan
giperboloik paroboloid (gipar)
fazoviy sirtni chizish talab
etilsin.
Gipar uchlarining koordina-
talari aniq bo‘lmagani uchun
avval bitta giparni tekislikdagi proyeksiyasini chizib olish kerak.
aylana (krug) buyrug‘i yordamida aylana markazi sichqoncha bilan
ekranda ko‘rsatilib va radiusi klaviaturadan 25 raqami kiritilib
chiziladi.
2
to’rt tomonni
ko’rsatish
natija
1
3
4
splayn splayn kesma N М
54
-
многоугольник (ko‘pburchak) tugmasi yordamida aylana
atrofiga tomonlar soni 4 ga teng bo‘lgan ikkita aylana chiziladi (55-
rasm,a) (2.1 bo‘limga qarang).
-
