|
Bob. protsessorlar haqida umumiy tushuncha
|
| bet | 2/9 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 398,06 Kb. | | #230310 |
Bog'liq Botirov jahongir. 1-mustaqil ishBob. protsessorlar haqida umumiy tushuncha.
Protsessor tushunchasi.
Protsessor, shuningdek, markaziy protsessor (CPU) sifatida ham tanilgan, ko'rsatmalarni bajarish va hisob-kitoblarni bajarish uchun mas'ul bo'lgan kompyuter tizimining asosiy komponentidir. U ko'pincha kompyuterning "miyasi" deb ataladi, chunki u tizim ichidagi barcha operatsiyalarni boshqaradi va muvofiqlashtiradi.
Protsessorlar haqida tushunish uchun ba'zi asosiy fikrlar:
1. Ko‘rsatmalarning bajarilishi: Protsessor kompyuter xotirasidan ko‘rsatmalarni oladi, ularni dekodlaydi va arifmetik amallar, ma’lumotlar bilan ishlash va boshqaruv oqimi kabi turli vazifalarni bajarish uchun ketma-ketlikda bajaradi.
2. Soat tezligi: Gigagerts (GHz) da o‘lchangan protsessorning takt tezligi protsessor soniyada qancha ko‘rsatmalarni bajarishi mumkinligini aniqlaydi. Yuqori soat tezligi odatda tezroq ishlashga olib keladi.
3. Yadrolar: Zamonaviy protsessorlar ko'pincha bir nechta ishlov berish yadrolarini o'z ichiga oladi, bu ularga bir vaqtning o'zida bir nechta ko'rsatmalarni bajarishga imkon beradi. Bu ko'p vazifalarni bajarish qobiliyatini yaxshilaydi va umumiy ishlov berish tezligini oshiradi
4. Kesh xotirasi: Protsessorlar tez-tez foydalaniladigan ma'lumotlarni va tezkor kirish uchun ko'rsatmalarni saqlaydigan o'rnatilgan kesh xotirasiga ega. Bu asosiy xotiradan ma'lumotlarni olish vaqtini qisqartirishga, ishlov berish samaradorligini oshirishga yordam beradi.
5. Ko'rsatmalar to'plami arxitekturasi (ISA): ISA protsessor bajarishi mumkin bo'lgan ko'rsatmalar to'plamini belgilaydi. Turli protsessorlar x86, ARM va RISC-V kabi turli xil ISA larni qo'llab-quvvatlaydi, bu ularning dasturiy ilovalar bilan mosligini belgilaydi.
6. Overclocking: Ba'zi ishqibozlar va quvvat foydalanuvchilari o'zlarining protsessorlarini o'zlarining nominal xususiyatlaridan yuqori tezlikda ishlashi uchun overclock qilishlari mumkin. Overclocking ishlashni oshirishi mumkin bo'lsa-da, u ko'proq issiqlik hosil qiladi va kafolatni bekor qilishi mumkin.
7. Issiqlik dizayn quvvati (TDP): TDP protsessor tomonidan ishlab chiqariladigan sovutish tizimi tarqatishi kerak bo'lgan maksimal issiqlik miqdori o'lchovidir. Kompyuter tizimi uchun protsessorni tanlashda e'tiborga olish kerak bo'lgan muhim omil.
8. Protsessor avlodi: Protsessorlar vaqt o'tishi bilan yangi avlodlar bilan takomillashtirilgan unumdorlik, samaradorlik va xususiyatlarni taklif qiladi. Tizimni tanlash yoki komponentlarni yangilashda protsessor ishlab chiqarishni hisobga olish muhimdir.
Protsessor ko'rsatmalarni bajaradigan, hisob-kitoblarni amalga oshiradigan va tizimning umumiy ishlashini boshqaradigan kompyuter tizimining hal qiluvchi tarkibiy qismidir. Protsessorlarning asosiy jihatlarini tushunish foydalanuvchilarga hisoblash qurilmalarini tanlash yoki optimallashtirishda ongli qarorlar qabul qilishga yordam beradi.
Arxitektura keng ma’noda ko‘plab elementlardan tashkil topgan murakkab tizimning tavsifidir. Kompyuter tez ishlashi ko‘p qismlariga protsessorga bog‘liq. Shu uchun birinchi navbatda protsessor tanlanadi.
Rivojlanish jarayonida yarimo‘tkazgichli tuzilmalar (mikrosxemalar) rivojlanib boradi, shuning uchun protsessorlarni qurish printsiplari, ularning tarkibiga kiradigan elementlar soni, ularning o‘zaro ta’sirini tashkil etish usuli doimo o‘zgarib turadi. Shunday qilib, bir xil asosiy dizayn tamoyillariga ega protsessorlar odatda bir xil me’morchilik protsessorlari deb ataladi. Va bunday printsiplarning o‘zi protsessor arxitekturasi (yoki mikroarxitektura) deb nomlanadi.
Mikroprotsessor (yoki protsessor) kompyuterning asosiy qismidir. U axborotni qayta ishlaydi, dasturlarni bajaradi va tizimdagi boshqa qurilmalarni boshqaradi. Dasturlarning qanchalik tez bajarilishi protsessor kuchiga bog‘liq.
|
| |
