Alisher Navoiy nomidagi Toshkent
davlat o„zbek tili va adabiyoti
universiteti
“KOMPYUTER LINGVISTIKASI:
MUAMMOLAR, YECHIM, ISTIQBOLLAR”
Respublika I ilmiy-texnikaviy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021)
http://compling.navoiy-uni.uz/
95
MATNNI QAYTA ISHLASH VA TAHLIL QILISH USULLARI
Abduraxmonova Umida Rustamovna
uabdurahmanova06@gmail.com
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat oʻzbek tili va adabiyoti universiteti,
Axborot texnologiyalari kafedrasi oʻqituvchisi,
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti mustaqil izlanuvchisi
Annotatsiya. Ushbu maqolada tabiiy tilni
qayta ishlashning asosiy
muammolari muhokama qilinadi. Qayta ishlashning asosiy yo'nalishlari, usullari,
hozirda mavjud vositalar va kutubxonalarining asosiy yo'nalishlarini tahlil qiladi.
Tabiiy tilda matnlarni qayta ishlash va tahlil qilish bo‘yicha ikki-uchta usul ko‘rib
chiqildi va tahlil qilindi. Matn ma'lumotlarini tahlil qilish zamonaviy dunyo uchun
juda muhimdir.
Kalit so'zlar: mashina tarjmasi, fonetik tamoyil, simantik, sintaktik,
morfologik tahlil, grammatik leksik tahlil.
TEXT PROCESSING AND ANALYSIS METHODS
Annotation. This article discusses the main problems
of natural language
processing. Analyzes the main directions, methods of processing,
the main
directions of currently available tools and libraries. Two or three methods for
processing and analyzing texts in natural language were considered and analyzed.
Analysis of text data is very important for the modern world.
Keywords: machine translation, phonetic principle, semantic, syntactic,
morphological analysis, grammatical lexical analysis.
O'tgan o'n
yil ichida, tabiiy tilda ishlash va so'z sohasiga bo‘lgan qiziqish
tobora o'sishi kuzatilmoqda, ammo ijtimoiy tarmoqlarda matnlarni qayta ishlashga
oid monitoring yangi dasturlari paydo bo'lsa-da, ko'p muammolar hali ham
yechimini topmasdan qolmoqda. Bularning barchasi bizni matnni qayta ishlash va
tahlil qilish tizimlariga bo‘lgan qiziqishimizni va yangidan yangi ihtirolar qilishga
undaydi.
Tabiiy tilda matnlarni qayta ishlash muammolari o‘tgan
asr davomida
mutaxassislarni qiziqtirgan [1], usha davr ichida axborot olish muammolarini hal
qilish usullari ishlab chiqilgan [2], mashina tarjimasi va hk. Shu bilan asosiy
tamoyillar yani axborot olish muammolari kompyuter lingvistikasi bilan bog'liq
bo‘lgan, lekin ko'plab yangi muammolar (masalan, hujjatlardagi kalit so'zlarni
