|
Kompyuter xotira qurilmalari haqida Kompyuter elektr manbaidan uzilgandan so'ng, tezkor xotira озу
|
| bet | 2/6 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 49,48 Kb. | | #263746 |
Bog'liq Kompyuter xotira qurilmalari haqidaXotira turlari va vazifalari.
Xotira turlari haqida. Xotira kompyuterda programmalar va berilganlarni, amal natijalarini saqlaydigan qurilma. Xotiraning turlari kop: tezkor, doimiy, tashqi, kesh, video va boshqalar.
Tezkor xotira turlari kompyuterning muhim qismi bolib, protsessor undan amallarni bajarish uchun programma, berilganlarni oladi va amalni bajarib, natijani yana unda saqlaydi.
Shuni alohida ta'kidlash lozimki, kompyuter ochirilsa, tezkor xotirada saqlanayotgan programmalar va berilganlar yoq bolib ketadi. Shuning uchun ularni qattiq diskda yoki disklarda saqlab qolish kerak . Kompyuter ishlab turganda elektr tokini ogohlaintirmasdan ochirish, umuman aytganda, katta zarar keltirishi mumkin. Barcha turdagi xotiralar uchun muhim tushuncha uning hajmidir. Kompyuterlarda ma'lumot birligining eng kichik olchovi sifatida bayt qabul qilingan bolib, 1bayt 8 bit (ikkilik raqam)ga teng.
Doimiy xotira (Read Only Memory – ROM – faqat o`qish uchun). Bunda, berilganlar (standart dasturlar) unga avvaldan xotira mikrosxemasiga ishlab chiqarilgan zavodida joylashtirilgan bo`ladi va berilganlarni o`zgartirish talab qilinmaydi. Bunday xotiradan faqat unda saqlanayotgan ma’lumotlarni o`qish mumkin. Shuning uchun ham u ROM deb ataladi. ROM da kompyuter o`chirilganda ham ma’lumotlar saqlanadi. IBM PC kompyuterlarida bu xotira kompyuter jihozlarining ishlashini tekshirish, operatsion tizimning boshlang`ich yuklanishini ta’minlash, qurilmalarga xizmat ko`rsatishning asosiy funktsiyalarini bajarish uchun ishlatiladi.
Kesh xotira. Kesh xotira kompyuter ishlash tezligini oshirish uchun ishlatiladi. U tezkor xotira va mikroprotsessor orasida joylashgan bo`lib, uning yordamida amallar bajarish tezkor xotira orqali bajariladigan amallardan ancha tez bajariladi. Shuning uchun kompyuter xotirasining ko`proq ishlatiladigan qismi nusxasini kesh xotirada saqlab turadi. Mikroprotsessorning xotiraga murojaatida, avvalo, kerakli dastur va berilganlar kesh xotirada qidiriladi. Berilganlarni kesh xotirada qidirish vaqti tezkor xotiradagiga nisbatan ancha kam bo`lgani uchun kesh xotira bilan ishlash vaqti ancha kam bo`ladi.
Videoxotira. Videoxotira monitor ekranida video ma’lumotlarni (videotasvirlarni) saqlab turish uchun ishlatiladi. Shuni aytish lozimki, videotasvirlar (ayniqsa rangli) kompyuter xotirasidan ko`p joy egallaydi. Shuning uchun video xotira hajmi qancha katta bo`lsa, shuncha yaxshi albatta.
Kompyuter xotirasi (axborotni saqlash moslamasi, saqlash moslamasi) — ma'lum vaqt davomida tizimlarni hisoblashda ishlatiladigan kompyuter qismi, jismoniy qurilma yoki ma'lumotlarni saqlash muhiti. Xotira, Markaziy protsessor singari, 1940-yillardan beri doimiy ravishda kompyuterning bir qismidir. Hisoblash qurilmalaridagi xotira ierarxik tuzilishga ega va odatda turli xil xususiyatlarga ega bo'lgan bir nechta saqlash qurilmalaridan foydalanishni o'z ichiga oladi.
Shaxsiy kompyuterlarda "Xotira" ko'pincha uning turlaridan biri — shaxsiy kompyuterning operativ xotirasi sifatida ishlatiladigan dinamik tasodifiy kirish xotirasi (DRAM) deb nomlanadi.
Kompyuter xotirasining vazifasi tashqi ta'sir holatini o'z hujayralarida saqlash, ma'lumotlarni yozib olishdir. Ushbu hujayralar turli xil jismoniy ta'sirlarni qayd etishi mumkin. Ular funksional jihatdan oddiy elektromexanik kalitga o'xshaydi va ulardagi ma'lumotlar ikkita aniq ajralib turadigan holat sifatida qayd etiladi — 0 va 1 ("o'chirilgan"/"yoqilgan"). Maxsus mexanizmlar ushbu yacheykalar holatiga kirishni (o'qish, ixtiyoriy yoki ketma-ket) ta'minlaydi.
Xotiraga kirish jarayoni vaqt ajratilgan jarayonlarga bo'linadi-yozish jarayoni (proshivka, ROM yozilganda) va o'qish jarayoni, ko'p hollarda bu operatsiyalar alohida ixtisoslashtirilgan qurilma — xotira boshqaruvchisi nazorati ostida amalga oshiriladi.
Xotirani o'chirish operatsiyasi ham ajralib turadi-odatda 0016 yoki FF16 xotira xujayralariga bir xil qiymatlarni kiritish (yozish).
Kompyuter xotirasi zamonaviy kompyuterning funksiyalaridan biri — ma'lumotni uzoq muddatli saqlash qobiliyatini qo'llab-quvvatlaydi. Markaziy protsessor bilan birgalikda saqlash qurilmasi fon Neyman arxitekturasi deb ataladigan asosiy bo'g'inlardir, bu prinsip zamonaviy umumiy maqsadli kompyuterlarning ko'pchiligining asosini tashkil etadi.
Birinchi kompyuterlar faqat qayta ishlangan ma'lumotlarni saqlash uchun saqlash qurilmalaridan foydalanganlar. Ularning dasturlari apparat darajasida qat'iy belgilangan ketma-ketliklar shaklida amalga oshirildi. Har qanday qayta dasturlash yangi hujjatlarni tayyorlash, qayta ishlash, bloklar va qurilmalarni qayta qurish va hokazolar uchun juda katta miqdordagi qo'lda ishlashni talab qildi.
Har qanday ma'lumotni bitlarda o'lchash mumkin va shuning uchun raqamli kompyuter qaysi jismoniy printsiplarda va qaysi sanoq tizimida ishlashidan qat'i nazar (ikkilik, uchlik, o'nlik va boshqalar), raqamlar, matnli ma'lumotlar, rasmlar, ovoz, video va boshqa ma'lumotlar bit satrlari ketma-ketligi yoki ikkilik raqamlar bilan ifodalanishi mumkin. Bu kompyuterga yetarli saqlash hajmi mavjud bo'lganda ma'lumotlarni boshqarish imkonini beradi (masalan, o'rtacha roman matnini saqlash uchun taxminan bir megabayt kerak bo'ladi).
Hozirgacha turli xil jismoniy effektlardan foydalanishga asoslangan ma'lumotlarni saqlash uchun mo'ljallangan ko'plab qurilmalar yaratilgan. Ularning har biri o'zining afzalliklari va kamchiliklariga ega, shuning uchun kompyuter tizimlari odatda bir nechta saqlash tizimlari bilan jihozlangan, ularning asosiy xususiyatlari ulardan foydalanish va maqsadini belgilaydi.
|
| |
