Foydalanish
uchun
zarur
bo;lgan
Tools
mexanizmlar
menyusi
quyidagichadir:
-Edit Plot-grafikni tahrirlash;
-Zoom In-grafik masshtabni kattalashtirish;
-Zoom Out-grafik masshtabini kichiklashtirish;
-Rotate 3D-fazoda (uch o’lchovli) grafikni burish(aylantirish);
-Basic Fitting-appraksimatsiya qilish;
-Data-grafik nuqtalari uchun statistik ma’lumotlarni olish;
-Rectangle(to’g’ri to’rtburchak)-bo’lgan to’g’ri to’rtburchaklarni yaratuvchi
obyekt;
-Surface(sirt)-sirtni yaratuvchi obyekt;
-Text(matn)-tekstli yozuvlarni yaratuvchi obyekt;
-Light(yorug’lik)-yorug’lik effektini yaratuvchi obyekt.
Obyektlar o’zaro bog’langandir va qandaydir grafik effektini hosil qilish
uchun bir- biriga murojat qilishi mumkin.
Koordinata o’qlarini yaratish va boshqarish uchun quyidagi komandalar
ishlatiladi:
-axes-koordinata o’qlarini yaratuvchi komanda;
-box(quti)-rasmni atrofida to’rtburchak qurish komandasi;
82
-cla-axes qurishlarni olib tashlash;
-hold-koordinata o’qlarini saqlab turish;
-ishold-hold statusini tekshirish(1 ga teng agar hold ishlayotgan bo’lsa, aks holda
0 ga teng).
Diskriptor grafikasi obyektini qo’llashga misol:(0,1), (2,4) va (5,-1)
nuqtalardan o’tuvchi chiziq grafigi qurish talab qilinsin. Buning uchun line
obyektidan foydalanamiz. Bu obyekt xuddi shu nomdagi quyidagi grafik
komandasi bilan quriladi:
>> line([0 2 5],[1 4 -1],'color','blue')
Line komandasining xususiyatlari shundan iboratki, unda grafik qurishning
barcha shartlari ochiq holda ko’rsatilgan bo’ladi. Bular yuqoridagi misolda konkret
nuqtalar koordinatalari, rang parametrlari, color va rangning o’zi ‘blue’.
Obyektlar diskreptorlari.
Diskriptor grafikasi obyektlari tushunchasi bilan obyektlarning alohida
xususiyatini
bildiruvchi
diskriptor
bog’langandir.
Diskriptorni
obyektlarni
aniqlovchi qandaydir son deb tushunish mumkin. Root obyektlarning diskrptori har
doim 0 ga teng, figure obyektlariniki grafik oynaning nomerini bildiruvchi butun
son, boshqa obyektlarniki esa suzuvchi vergulli sonlardir. Bitta shunday
obyektning diskriptori bitta son bo’ladi, bir necha obyektlarning diskriptori bir
nechta sonlar(vektorlar) bo’ladi.
83
Bu faylda 3ta obyekt berilgan:
fh-figure sinfining obyekti;
ah metkali o’qlar-axes sinfining obyekti;
sh-surface sinfining obyekti.
Bu ms faylni 1-qo’yishda setka hosil bo’ladi:
>>view(3) komandasi esa uch o’lchovli sirtni hosil qiladi.
3.Foydalanuvchi intеrfеysini yaratish.
Matlab tizimi bilan ishlash
imkoniyatini foydalanuvchi interfeysi orqali amalga oshiriladi. Instrumentlar
paneli oynasi Matlab dasturi oynasining asosiy qismlardan biri:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1. New M_file (Новый m_файл) – Yangi m-faylni ochish;
2. Open file (Открыть файл) – m-faylni ochish;
3. Cut (Вырезать)– belgilangan qismni kesib oladi va buferga joylashtiradi ;
4. Copy (Копировать) – belgilangan buffer fragmentidan nusxa oladi;
5. Paste (Вставить) – chiqarish kerak bo’lgan qatorga buffer fragmentini
joylashtiradi;
6. Undo (Отменить) – avvalgi operatsiyani bekor qilish;
7. Redo (Повторить) – bekor qilingan so’nggi operatsiyani qayta tiklash ;
8. Simulink – Simulink kutubxonasidan brauzer oynasini ochish;
9. GUIDE – grafik interfeysli kengaytirilgan oynani ochish;
10.Help (Помощь) – ma’lumotnoma oynasini ochish.
M
atlabda kiritilayotgan buyruqlarni ko’rsatib borish vazifasi
alohida grafik interfeysga yuklatiladi. Bu interfeys foydalanuvchi
interfeysi deyiladi-GUI(Graphe User Interface). Ushbu dasturda boshqa
yuqori darajadagi obyektga mo’ljallangan dasturlashda bo’lgani kabi bir
nechta ma’lumotlarni kiritish vositalardan foydalanish mumkin. Ularni
ifodalash uchun an’anaviy grafik interfeysdan foydalanish yetarli emas.
84
Buning uchun maxsus visual grafik interfeys tashkil etilgan bo’lib, uning
nomi GUIDE(Graphe User Interface Designer). Ushbu interfeys alohida
kutubxona ko’rinishida tashkil etilgan bo’lib, uning tarkibiga barcha
visual ma’lumot kiritish obyektlari joylashtirilgan. Ularga misol sifatida
tugma, checkbox, radio, matn kiritish obyekti, grafik chizish obyekti va
boshqalarni olish mumkin. Ushbu kutuxonani ishga tushirish uchun GUI
foydalanuvchi ishchi stoliga quyidagicha buyruq beriladi:
>>guide
Ushbu buyruq kiritilganda maxsus oyna ochilib, bu oyna
yordamida foydalanuvchi o’ziga kerakli bo’lgan dizayndagi oynani
tanlash mumkin. Bu oynalarni 4 xil variant bor:
1
2
3
4
1.
Standart uskunalar oynasi Blank GUI (default). Bunda barcha
uskunalar va obyektlar passiv holatda bo’ladi. Bo’sh formaning o’zi mavjud bo’lib,
kerakli uskunalarni foydalanuvchi o’zi o’rnatadi.
85
2.
GUI with Uicontrols. Ushbu bo’limda bir qancha obyektlar aktiv
hisobalanib, undan shablon sifatida foydalanish mukin.
3.
GUI with Axes and Menu. Ushbu bo’lim ham 2-bo’lim kabi bir
qancha aktiv obyektlarni o’z ichiga oladi. Bularga grafik chizish obyekti va menu
obyektlarni olish mumkin.
4.
Modal Question Dialog. Ushbu bo’limda bir nechta muloqot oynalar
bilan ishlash jarayoni keltirilgan. Matlabda bir necha o’nlab muloqot oynalari
mavjud. Bularga xatoliklarni bosmaga chiqaruvchi muloqot oynasi, xujjatlarni
saqlash muloqot oynasi, saqlangan xujjatlarni ochish muloqot oynasi, ogohlantirish
muloqot oynasi va boshqalar. Dasturda nafaqat yangi interfeys yaratibgina
qolmasdan, oldin mavjud bo’lgan interfeyslarni ochish mumkin.
86
4.Uch o’lchovli grafika galeriyasi va unga kirish. Matlabda 3-o’lchovli
grafik imkoniyatlari bilan tanishish uchun professional tarzda bajarilgan grafik
dasturlar galereyasi mavjuddir. Ular kirish demonstratsiya rejimidan ham
(komanda Examples and Demos→menu help komandnogo okno Matlab) va
komandalar rejimidam ham (ma’lum faylni nomini terib) murojat qilish mumkin.
Galereya quyidagi shakllar va fayllar bilan aniqlanadi:
Download | 