Talabalar mavzuni mukammal o’zlashtirishlari uchun bajaradigan
topshiriqlar:
1.
Tijorat firmasi avtomobil sotish bilan shug’ullanadi, kelishuvlarning
bir qismi 3 ta telefon liniyalari orqali amalga oshiriladi. 1 soatda o’rtacha 75 ta
qo’ng’iroq kelib tushadi. So’zlashuvlarning o’rtacha vaqti 2 daqiqa.
Masalani yechish uchun tavsiyalar:
Bu yerda n q 3; λ q 75 dona\ soat; t q 2 daqiqa yoki μ q 30 dona\ soat.
2.
Uy remont qilish punkti 2 guruhdan iborat. Talablar oqimi intensivligi
λ, punktning ishlash unumdorligi μ. 2 ta kanal bo’shligi, bitta kanal bo’shligi 2 ta
144
kanal bandligi ehtimoli, qaytarish ehtimoli, nisbatan va absolyut o’tkazuvchanlik
qobiliyatini, band guruhlarning o’rtacha sonini hisoblab toping.
Masalani yechish uchun tavsiyalar:
n q 2; λ q 1.5 dona/soat; μ q 1.8 dona/soat
Nazorat savollar
1.
Hodisalar oqimiga misollar keltiring?
2.
Markov tasodifiy jarayonini misollarda tushuntiring?
3.
Navbat haqida masala qanday yechiladi?
145
3-amaliy mashg’ulot
Mavzu: Matrisalarning asosiy xarakteristikalarini xisoblash.
Reja
1. Amaliy mashg`ulot uchun kerakli jihozlar
2. Nazariy ma`lumotlar
3. Tadqiqot ob’yekti, ob’yekt matematik modeli, matematik modelni yechish
algoritmi, algoritm asosida tuzilgan dastur.
4. Tizimlarni
modellashtirish
va
loyihalashning
turli
bochqichlarida
qo‘llaniladigan modellar va modellashtirish vositalari.
5. Amaliy qism
6. Amaliy topshiriqlar
Kerakli jihozlar.
Matlab®/Simulink®dasturiy ta’minoti bilan ta’minlangan
kompyuterlar va printerlar.
MATLAB tizimining matrisaviy amallarga yo’naltirilganligi
MATLAB vaqt sinovidan o’tgan matematik hisoblarni avtomatlashtirish
tizimlaridan biridir. U matrisaviy amallarni qo’llashga asoslangan. Bu narsa tizimning
nomi- MATrix LABoratory-matrisaviy laboratoriyada o’z aksini topgan. Matritsalar
MATLAB tizimining asosiy obyektlari hisoblanadi: 4.x versiyasida faqat bir o’lchamli
massisvlar-vektorlar va ikki o’lchamli massivlar-matritsalar; 5.0 versiyasida ko’p
o’lchhamli massivlardan-tenzorlardan foydalanish imkoniyati mavjud. MATLAB
tizimi vektorlar va matrisalar ustida murakkab amallarni bajaradi. Undan arifmetik va
algebraik amallardan tashqari matrisalarni invertirlash, ularning xususiy qiymatlarini
hisoblash, chiziqli tenglamalar sistemasini yechish, ikki va uch o’lchamli
funksiyalarning grafiklarini olish va boshqa ko’plab amallarni bajaruvchi kuchli
kalkulyator sifatida ham foydalanish mumkin. Oddiy son va o’zgaruvchilarga ham
MATABda 1x1 o’lchamli matrisa sifatida qaraladi. Shu sababli oddiy sonlar va
massiv-lar ustida bajariladigan amallarning shakli va usullarida bir xillikka erishilgan.
MATLAB - kengayuvchi tizim, uni har xil turdagi masalalarni yechishga oson
moslashtirish mumkin. Uning eng katta afzalligi tabiiy yo’l bilan kengayishi va bu
kengayish m-fayllar ko’rinishida amalga oshishidir. Boshqacha aytganda, tizimning
kengayishlari kompyuterning qattiq diskida saqlanadi va MATLABning biriktirilgan
(ichki) funksiyalari va proseduralari kabi kerakli vaqtda foydalanish uchun chaqiriladi.
Zarur hollarda vektor va matrisalar massivlarga aylantiriladi va ularning qiymatlari har
bir element uchun hisoblanadi. MATLAB oddiy arifmetik amallar va elementar
funksiyalarni hisoblashdan tashqari vektorlar va matrisalar, kompleks sonlar, qatorlar
va polinomlar bilan ham amallar bajaruvchi g’ayrioddiy superkalkulyatorga
aylantiradi. Quyida massiv va matritsalar, matritaslar ustida amallar, maxsus
146
matritsalarning MATLAB tizimining 4.x versiyasida tashkil etish funksiyalari tavsifi
keltirlgan:
Download |
