kompyuteriga qo`shimcha qurilmalar qo`yishi mumkin. (Masalan,
faks-modem,
tovush kartasi yoki teleko`rsatuv ulash mumkin).
Shinalar
– operativ xotira va kontroller orasida o`zaro ma’lumot uzatish
uchun xizmat qiladi. Shuning uchun kontroller platasi ona plata razyomiga
kiritilganda shinaga ulanadi. Zamonaviy kompyuterlarda 2 turdagi shinalar
mavjud. ISA va RCI
ISA –
turdagi shinalar, tezligi sustroq bo`lgan kontrollerlar uchun
(klaviatura, sichqon, disket qurilmalari, modem tovush kartasi va boshqalar).
RCI - turdagi shina tezligi yuqori bo`lgan qurilmalar orqali ma’lumot
uzatishga xizmat qiladi (vinchestor, videokontroller va boshqalar).
Kiritish-chiqarish portlari kontrollerlari kompyuterning orqa panelidagi
razyomiga kabellar orqali ulanadi. Kiritish – chiqarish portlari quyidagi turlarga
bo`linadi:
-
parallel ( ZE1 – ZE4), 25 uyali printer ulanadi;
-
ketma-ket ( SOM1 – SOM3 belgili) 9 va 25
bigizli sichqon, modem va
boshqalar ulanadi;
o`yin porti , 1.5 uyali razyomiga djoystik ulanadi.
