Mavzuning o‘rganilganlik darajasi
Sanoat korxonalarining raqobatbardoshligini ta’minlash hamda ular faoli- yatida strategik boshqaruvni oqilona qo‘llash hamda takomillashtirish borasi- da qator mahalliy hamda xorijiy olimlar tamonidan tadqiqotlar olib borilgan. Strategik boshqaruvning nazariy va metodologik asoslari A.M.Aronov, O.S.Vix- anskiy, V.A.Goryemiykin, O.A.Bogomolov, I.N.Ivanov, V.S.Yefremov, A.T.Zub, N.O.Kruglova, M.I.Kruglov, N.N.Trenyov, R.A.Fatxutdinov asarlarida strategik boshqaruvning nazariy va uslubiy masalalari tadqiq etilgan. Xususan, I.An- soff, G.Mintsberg, J.B.Kuinn, S.Goshal, R.Rumelt, V.Kvint, K.Anspaux singari xorijiy olimlar asarlarida tadqiq etilgan hamda strategik boshqaruv konsep- siyasi rivojlantirilgan[5]. Alfred Chandler shunday deb yozgan edi: “Strate- giya - bu korxonaning asosiy uzoq muddatli maqsadlarini belgilash, harakat yo‘nalishlarini qabul qilish va ushbu maqsadlarni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan resurslarni taqsimlash”[6]. Maykl Porter u shunday deb yozgan edi: “Raqobat ustunligining ikkita asosiy turi [differentsiatsiya va arzon narx], fir- ma ularga erishishga intilayotgan faoliyat doirasi bilan birgalikda uchta natija- ga olib keladi, umumiy strategiyalar sohada o‘rtacha ko‘rsatkichlardan yuqori ko‘rsatkichlarga erishish uchun: xarajatlar bo‘yicha etakchilik, farqlash va e’tibor. Fokus strategiyasi ikkita variantga ega: xarajatlarga yo‘naltirilganlik va farqlash fokusi”[7]. Igor Ansoff “Strategik menejment uch qismdan iborat deb yozgan: strategik rejalashtirish; o‘z rejalarini haqiqatga aylantirishda fir- maning mahorati; va firmaning o‘zgarishlarga nisbatan o‘z ichki qarshiligini boshqarish”[8]. Bryus Xendersonning fikricha “Imkoniyatlar va raqobat xat- ti-harakatlarini hisobga olgan holda bir vaqtning o‘zida resurslarni joylashtir- ishning ketma-ketligi va vaqtini rejalashtirish orqali afzalliklarga erishilganda strategiya qo‘llaniladi[9]. Akademik V.L.Kvint fikricha, strategik liderlarning samarali faoliyati uchun menejment tizimining asosiy elementlari mohiyati, usul va foydalanish shakllari, boshqaruv funksiyalari-rejalashtirish, rag‘batlan- tirish va nazorat, strategik qarorlar qabul qilish va amalga oshirish jarayonlari samaradorliginiтп indikatorlarini bilish zarur[10].
|
