Korxonalarni tashqi iqtisodiy faoliyati

Korxonalarni tashqi iqtisodiy faoliyati

Reja

Tashqi iqtisodiy faoliyat bugungi kunda mamlakat iqtisodiy rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatmoqda. Hozirgi vaqtda tashqi bozorlar bilan bevosita yoki bilvosita aloqaga ega bo'lmagan sanoat deyarli yo'q. Bunday sharoitda tashqi iqtisodiy faoliyat samaradorligi masalalari tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Tashqi bozorlarda samarali faoliyat yuritish uchun tashqi bozorlarning rivojlanish prognozlari, tebranishlari va atrofdagi marketing muhitining xususiyatlarini hisobga olgan holda turli marketing usullaridan juda moslashuvchan foydalanish kerak. Korxonalarning tashqi bozorlarga chiqishining asosiy motivi xalqaro bozorlardir. Chunki yirik korxonalarning ko'pchiligida daromadlarining yarmi chet elda amalga oshirilgan savdolar hisobiga shakllanmoqda.

"Tashqi iqtisodiy aloqalar" va "tashqi iqtisodiy faoliyat» tushunchalarini farqlash kerak. Korxonalarning tashqi iqtisodiy faoliyati bu – xalqaro ishlab chiqarish va ilmiy-texnikaviy hamkorlik, mahsulotlarni eksport va import qilish, korxonaning tashqi bozorga chiqishi bilan bog'liq iqtisodiy faoliyat sohasidir. Bu faoliyat mamlakatning tashqi iqtisodiy aloqalarini amalga oshirishni anglatadi.

Mamlakatning tashqi iqtisodiy majmuasi bo’g’inlari: 1. Tashqi iqtisodiy faoliyat masalalari bilan shug'ullanuvchi davlat organlari. 2. Eksport mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi va import mahsulotlarini iste'mol qiluvchi iqtisodiy komplekslar, tarmoqlar, kichik tarmoqlar, korxonalar. 3. Eksport-import operatsiyalarini amalga oshiruvchi xo'jalik yurituvchi subyektlar. 4. Savdo-iqtisodiy masalalar bilan shug'ullanadigan xorijiy muassasalar.

O'zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, dunyodagi barcha mamlakatlar bilan tenglik asosida hamkorlik qilish, jahon hamjamiyatida o'z o'rnini topishiga qaratilgan tashqi siyosat olib bormoqda.

O‘zbekiston Respublikasida tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish 1991 yil 14 iyunda qabul qilingan “O‘zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni bilan tartibga solinadi, qonunning yangi 77-II-sonli tahriri 2000 yil 26 mayda e‘lon qilingan edi.

Tashqi iqtisodiy faoliyat ob’ektlari. Oldi-sotdi yoki ayirboshlash ob’ekti bo‘lgan tovarlar, ishlar (xizmatlar), har qanday mol-mulkka, shu jumladan, qimmatli qog‘ozlar, valyuta qimmatliklariga, elektr, issiqlik energiyasi va boshqa turdagi energiyaga, transport vositalariga, intellektual mulk ob’ektlariga nisbatan, tashqi iqtisodiy faoliyatda foydalanilishi qonun hujjatlari bilan taqiqlanganlarini istisno etganda, tashqi iqtisodiy faoliyat amalga oshirilishi mumkin.

O’zbekiston Respublikasida tashqi iqtisodiy faoliyatni tartibga solishda quyidagi hujjatlar qabul qilindi: • O‘zbekiston Respeblikasi Prezidentining 2017 yil 29 sentabrdagi “O‘zbekiston Respeblikasi tashqi iqtisodiy faoliyatini yanada tartibga solish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi PQ-3303-sonli qarori;

• O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 28 yanvardagi "Investisiya va tashqi savdo sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PF-5643-sonli farmoni; • O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 28 yanvardagi "O'zbekiston Respublikasi Investisiyalar va tashqi savdo vazirligi faoliyatini tashkil etish to'g'risida"gi PQ-4135-sonli qarori