Jizzakh state pedagogical institute
Abstract: This article analyzes the theories of application of the credit – module
system in higher education institutions of Uzbekistan the teaching of mathematics
and their importance, in which the content and essence of the credit – module system,
priorities and universities of the Republic the work to be done and the author’s
recommendations and opinions in this regard are oresented on a scientific basis.
Keywords: Credit – module system, modular learning technology, credit, credit
training technology, credit – module system in teaching mathematics.
Taklif etilayogan bu maqola, rivojlangan davlatlar
eksperimentlari asosida
O’zbekiston OTM o’qitish amaliyotida kredit – modul tizimini joriy etish va aynan,
matematika sohalarini o’qitishga bu tizimni tadbiq etish masalalarini yoritishga
qaratilgan.
Birinchi navbatda, biz muhokama qilinadigan tushunchalarni ochib
berishimiz lozim. Zero, o’rta asrlarda yashab o’tgan ingiliz faylasufi Frensis Bekon
shunday degan edi: kuchli nizolarni bartaraf etishning asosiy kaliti, muammodagi har
bir terminologiyani mantiqan to’g’ri tahlil etishdir. Ularni qolganlarga to’laligicha
tushuntirib
bera olish esa, muammoni oldindan hal etadi [1].
Kredit - modul tizimi – mustaqil ta’lim olishga
qaratilgan va individuallik
asosida bilimni ijodiy o’zlashtirish, o’quv jarayonini qat’iy belgilangan holda ta’lim
yo’lini tanlash va kredit holida bilim hajmini belgilovchi tizimdir. Bu tizim hozirgi
kunda rivojlangan mamlakatlar ta’lim tizimida umumiy yo’lga qo’yilgan, vaqt
sinovlarida o’zini yetarlicha oqlagan va bir biridan farq qiluvchi, lekin bir – birini
o’zaro to’ldiruvchi ikkita –
modul va
kredit o’qitish texnologiyalarini birlashishidan
hosil bo’lgan.
Modul – alohida o’quv fani (yoki uning qismi) bo’lib, o’zida tegishli bilim
hamda kasbiy jihatlarga doir ma’lumotlarni qamrab oladi. O’qitishning modul tizimi
talabaning fan dasturini o’rganishi natijasida
shakllanadigan bilim, ko’nikma va
malakalarni nazorat qilishning tegishli turi bilan yakunlanadi. Masalan, talabalarning
bilim saviyasi va o’zlashtirish darajasining davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini
ta’minlash uchun joriy, oraliq va yakuniy nazorat turlari o’tkazilinadi.
Modulli o’qitish – tartibli o’qitish demakdir. Bunda o’quv materiali bitta o’quv
mashg’uloti hajmida, o’quv predmetining biror mavzusi yoki biror bo’limi darajasida,
ba’zan esa o’quv fanining yirik tarkibiy qismida, ya’ni, bloklar tarzida ham o’qitish
mumkin, deydi Toshkent davlat yuridik universitetining o’quv uslubiy boshqarma
boshlig’i Ixtiyor Jo’rayev. – Modullar, birinchi navbatda, ta’lim mazmuniga daxldor
tushunchalar, qoidalar, nazariyalar, qonunlar va ular orasidagi umumiy bog’lanishni
ifodalovchi qonuniyatlarni tushuntirishga samarali xizmat qiladi. Modulli ta’limda
pedagog tinglovchining o’zlashtirish jarayonini tashkil etadi, boshqaradi, maslahat
"Oriental Art and Culture" Scientific-Methodical Journal - (3) III/2020
ISSN 2181-063X
265
http://oac.dsmi-qf.uz
beradi, tekshiradi. Talaba esa, yo’naltirilgan obyekti tomon mustaqil ta’lim olishga
qaratilinadi [2].
Akademik kredit tizimi esa, talabaning oliy o’quv yurtida samarali bilim olishini
aniqlab beradigan standartlashtirilgan baholash tizimidir. Kredit – talaba tomonidan
tegishli o’quv ishlarini bajarishga ketadigan vaqt (soatlar) dan tashkil topadi. Har bir
modul mustaqil kredit hisobiga ega. Oliy ta’lim muassasasi kredit tarkibi, har bir
modul bo’yicha kreditlar soni, shuningdek, har bir kursni va umuman o’qish davrini
tamomlash uchun talaba tomonidan to’planishi lozim bo’lgan kreditlarning umumiy
sonini mustaqil belgilaydi. Akademik kredit tizimining o’ziga xos tomonlaridan yana
biri, xalqaro umumta’lim standartlariga mos kelishi va ta’lim to’g’risidagi hujjatlarni
qabul
qilish muammolari, jahon tendentsiyalarini hisobga olgan universal ta’lim
dasturlarini mutanosibligidir. Talabalarda xorijiy davlatlar universitet ta’lim
darajasiga erkin kirish imkoniyatlari vujudga keladi,
bakalavr va magistratura
bitiruvchilarini barcha davlatda ishga joylashish huquqlari paydo bo’ladi.
