|
Elektr yuritma xaqida umumiy ma’lumot
|
| bet | 7/7 | | Sana | 13.12.2023 | | Hajmi | 138,69 Kb. | | #118000 |
Bog'liq Kuch transformatorlari vazifasiElektr yuritma xaqida umumiy ma’lumot. Har qanday mexanik jarayonni amalga oshirish uchun mexanizm va mashinaning ish organini harakatga keltirish darkor. Bu esa yuritma vositasida amalga oshiriladi, xususan, elektr energiya mexanik energiyaga aylantiriladi. Yuritma energiyani ma’lum yo‘naltirilgan maqsadda o‘zgartirishi kerak. Shuning uchun uning tarkibiga bu funksiyalarni amalga oshiruvchi qurilmalar va boshqaruv vositalari kiritilishi darkor. Bu maqsadga elektr yuritma yordamida avtomatik boshqaruv asosida erishiladi. Elektr yuritma deb mashinalarning ish organlarini harakatga keltiradigan hamda bu jarayonlarni maqsadga muvofiq boshqaradigan, hamda elektr dvigatel, kuchli o‘zgartgich, boshqarish, axborot hamda kuchli o‘zgartgich, boshqarish, axborot hamda uzatish qurilmalaridan tashkil topgan murakkab elektromexanik tizimga aytiladi. Yuritmaning «chiqish» koordinatlariga ish mashinasi organlarining me’yorda ishlashi uchun zarur bo‘lgan elektromagnit moment M yoki kuch F va harakat koordinatlari: burchak tezlik w yoki chiziqli tezlik n hamda ularga mos harakat yo‘nalishi bo‘laklaridan iborat. Yuritma elementlari quyidagilardan iborat. Uzatish qurilmasi harakat shakllarini o‘zgartirish va mexanik energiyani dvigatel qurilmasidan mashinaning ish organlariga uzatish uchun mo‘ljallangan. Dvigatel qurilmasi elektromexanik o‘zgartgich bo‘lib, elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantiradi va uzatish qurilmasi bilan birgalikda ish organining berilgan harakat turlarini shakllantiradi.
Elektr yuritma mexanikasi, ya’ni elektr yuritma mexanik qismining dina-mik modelini qisqacha yoritamiz. Elektr yuritmaning mexanik qismini «qattiq» mashinaning dinamik modeli sifatida qarash mumkin. Bunda modelning hamma bo‘laklari harakat jarayonida sezilmaydigan darajada ezilganligi bois, bu ezilishni hisobga olmasa ham bo‘ladi; kinematik juftliklar lyuft va oraliqlarga ega emas.
Bu yerda individual yuritma ko‘rib chiqilayotgan bo‘lganligi sababli mashinaning dinamik modeli bitta erkinlik darajasiga ega bo‘ladi. Yuritmaning mexanik qismida real kinematik bog‘lanishlar va juftliklarining deformatsiyasi hamda turli vibratsiyalarga va umumiy tebranishlarga sabab bo‘ladigan potensial energiyaning taqsimlanishi yuz beradi. Bu tebranishlar ayrim bo‘laklarda qo‘shimcha dinamik yuklama(nagruzka) amalarga olib keladi va ijrochi mexanizmning aniq ishlashiga ta’sir ko‘rsatadi.
Xulosa
Elektr mashinalarining aksariyati elektromagnit induksiya tamoyiliga asoslangan. Elektr mashinasi asosga maxkamlangan qismdan iborat - stator (asinxron va sinxron o‘zgaruvchan tok mashinalari uchun), harakatlanuvchi qism - rotor (asinxron va sinxron o‘zgaruvchan tok mashinalari uchun) yoki yakordan (o‘zgarmas tokda ishlaydigan mashinalar uchun). Doimiy magnitlar tez-tez kam quvvatli motorlarida induktor sifatida ishlatiladi. Asinxron motorning rotori quyidagilar bo‘lishi mumkin: 1)qisqa tutashgan; 2)faza (o‘rash bilan) - boshlang‘ich oqimini kamaytirish va induksion motorining tezligini tartibga solish zarur bo‘lgan joyda ishlatiladi. Ko‘pgina hollarda, bu MTN seriyasidagi kran elektr motorlari bo‘lib, ular kran qurilmalarida keng qo‘llaniladi. Yakor – o‘zgarmas tok mashinalarning (dvigatel yoki generator) harakatlanuvchi qismi yoki xuddi shu prinsip asosida ishlaydigan universal dvigatel deb ataladi (elektr asbobida ishlatiladi). Aslida universal dvigatel ketma-ket qo‘zg‘alishi bilan bir xil o‘zgarmas tok dvigatel (DCM) (armatura va induktor cho‘lg‘amlari ketma-ket ulangan). Faqatgina farq cho‘lg‘amlarni hisoblashda. To‘g‘ridan to‘g‘ri oqimda reaktiv (induktiv yoki sig‘imli) qarshilik mavjud emas. Shuning uchun har qanday "maydalagich", agar siz undan elektron qurilmani olib tashlasangiz, to‘g‘ridan-to‘g‘ri oqimda, ammo pastroq kuchlanishda juda samarali bo‘ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Вольдек А. И. "Электрические машин Москва Энергия, 1974.
27-32 бетлар
2.Камолов Н. К.Усмонов, Ш. Ю. «Электромеханика» фанидан дарслик
бетлар
3.Иброхимов У. " Электр машиналари", "Укитувчи", 1982 йил
4.Касаткин В.А. "Электрические машины"," Высша школа", "Киев", 1982 год.
|
| |
