| 5-Jadval.
Odam va hayvonlar eritrositlarining soni va kattaligi.
№
|
Jonzotlar
|
1mm3 qondagi eritrotsitlar soni (mln. xisobida
|
Eng katta eritrotsitlarning diametri (micron xisobida)
|
Eritrotsitlarning yuzasi (kvadrat mikron xisobida)
|
|
Odam
|
5,0
|
4,0-5,5
|
-
|
-
|
|
Ot
|
7,0
|
6,0-9,0
|
5,6
|
79
|
|
Qoramol
|
6,5
|
5,0-7,5
|
5,1
|
95
|
|
Qo’y
|
9,5
|
7,0-12,0
|
5,1
|
-
|
|
Echki
|
15,0
|
12,0-18,0
|
4,1
|
38
|
|
Tuya
|
13,0
|
12,0-16,0
|
4,0-7,3
|
-
|
|
It
|
6,5
|
5,2-8,4
|
7,2
|
-
|
Endigina tug’ilgan hali onasini emmagan qarakul qo’zilarning 1mm3 qonida 14,5-18mln. eritrotsit bo’lishi kuzatishlarimizda aniqlandi.
Tug’ilishidan so’ng 24-48 soat o’tishi bilan eritrotsitlarning soni 10,5-12mln. tagacha kamayadi. Qorako’l qo'ylarning bug’ozlik davrida eritrotsitlar bir muncha kamayadi. Tuqqanidan so’ng bir oy chamasi o’tishi bilan eritrotsitlarning miqdori bug’ozlikdan oldingi darajasiga qaytib qoladi. Jismoniy ish paytida eritrotsitlar ko'payadi. Eritrotsitlarning miqdori hayvonlarning zotiga ham bog’liq. Romanov zotli qo'ylarda eritrotsitlar miqdori Kuybishev zotli qo'ylarnikidan ko'proq bo’lishi tekshirishlarda aniqlangan. Eritrotsitlarning ko'payib ketishiga eritrotsitoz, kamayib ketishiga esa eritropeniya deyiladi. Eritrotsitozlar yoshlik davrida ovqat yegandan keyin, bug’ozlik davrida, jismoniy ish bajarganda, dori-darmonlar qabul qilganda kuzatiladi, ko'pincha turli kasalliklar kechish davrida kuzatiladi. Ayrim hollarda, turli kasalliklar paytida hajmi, kattaligi, shakli o'zgargan eritrotsitlar uchrashi mumkin. Agarda qonda odatdagi, normal eritrotsitlardan katta yohud kichik eritrotsitlar uchrasa bu hodisa anizatsitoz deyiladi. Shakli turli-tuman xilda o'zgargan eritrotsitlar uchrasa bunga poykilotsitoz deyiladi (butilka, taqa, giri, uzum shingili va hokazolar).
Ba’zi paytlarda eritrotsitlar yuzasida habo halqachalari va jonli tanachalari ham uchraydi. Tomirlardagi oqayotgan qon eritrotsitlar kavsh qaytaruvchi hayvonlarda va cho’chqalarda 1-1,5 oy, boshqa hayvonlarda esa 120-160 kun atrofida yashaydilar. Umri bitgan eritrotsitlar taloq va jigarda parchalanadi. Taloq eritrotsitlar mazori deb ataladi. Eritrotsitlar yemirilgach, ulardan ajraluvchi temir jigarda zahira holida to’planib so’ngra ishlatiladi.
|
