|
Simmetriya deyilganda nima tushuniladi?
|
| bet | 14/28 | | Sana | 05.04.2022 | | Hajmi | 1.57 Mb. | | #19319 |
Bog'liq X Снимок экрана 2023—05—28 в 20.38.55, 5-mavzu. Funksiyalar, 4-mavzu. Takrorlanish operatorlari, Takomillashgan ilk qadam-fayllar.org, BUYUK BRITANIYA QIROLICHA VIKTORYA DAVRIDA, epilipsiya bosh miya, Doc1Simmetriya deyilganda nima tushuniladi?
Aksiy simmetriya ruschada nima deyiladiva nima uchun?
“O'qli simmetriya” iborasini tushuntirib bering va misol keltiring.
Simmetriya karrasi nima?
Ko'chma simmetriya qanday holatni beradi?
Asimmetriya nima? Misol keltiring.
“Disimmetriya” va “asimmetriya” iboralari ma’nosini tushuntirib bering.
42
Simmetriya bo‘yicha rasmlar
rasm. Aksiy simmetriya (sxema).
rasm. O'qli simmetriya. Jarqo'rg'ondagi minora.
43
rasm. Aksiy simmetriya. Samarqanddagi Amir Temur jomesi.
r>
rasm. Ko'chirilgan simmetriya 44-rasm. Ko'chirilgan simmetriya.
(sxema). Qo‘sh hovuz masjidi.
AVA-^A
Г V
rasm. Kombinatsiyalangan simmetriya (sxemalar).
rasm. Vintsimon simmetriya (sxemalar).
rasm. Kataklar. Panjaralar.
Ж
|
|
|
''ill
|
LU
|
U-l
|
|
|
|
'•I j
|
1
|
III
|
in
|
rasm. Buxorodagi Abdulazizxon madrasasi. Asosiy va yordamchi simmetriya o'qlari.
51-rasm. Disimmetriya. Sxema.
rasm. Samarqanddagi “Registon” majmuasi. Kompozitsiyada fazoviy muhit yetakchilik qiladi.
52-rasm. Toshkentdagi Qo'g'irchoqlar teatri. Tarh disimmetrik xususiyatga ega.
54-rasm. Asimmetriya. Sxema.
55-rasm. Toshkentdagi Alisher Navoiy nomli san’at saroyi. Asimmetriya.
46
mavzu. B0SHLANG4CH LOYIHA
Ma’ruza rejasi. Arxitektura ta’rifi, uning uch: funksiya, konstruksiya va cste- tika jihatlari. Bino va inshootlarga qo'yiladigan me’moriy talablar. Bu talablarning o'zaro ziddiyati. «Arxitektura* so'zining ikki xil ma’nosi. Arxitekturaviy loyihalash. Loyihaning tarkibiy qismlari.
Ma’ruza. Arxitektura - inson faoliyati, maishati, umuman hayoti uchun fazoviy muhit yaratish san’atidir. “Arxitektor” so‘zi bosh quruvchi, ya’ni qurilishning qanday olib borilishini belgilovchi, qurilishni rejalovchi mu- taxassisdir.
Arxitekturaning bir-biri bilan chambarchas bog'langan uch jihati mavjud. Bular: konstruksiyasi, funksiyasi va estetikasidir. Boshqacha qilib aytganda, arxitektura asariga quyidagi talablar qo‘yiladi: birinchidan, arxitektura asari o‘z vazifasini to'la ado etsin; ikkinchidan, asar o‘z-o‘zini ko'tara oladigan, tashqi ta’sirlarga chidash beradigan bo'lsin va uchinchidan, asar ko'rinishi ta’sirli, insonni jalb qiladigan bo'lishi kerak. Bu uch jihatni dastlab antik davr arxitektori Vitruviy anglagan edi. Uning ta’biricha “har narsa (gap arxitektura asari to'g'risida ketayapti- bizning izoh) mustahkamlikni, foy- dani, go'zallikni nazarda tutgan holdaqilinishi kerak”. Bu yerda “mustahkam- lik” konstruktiv jihatni, “foyda” - funksiyani, “go'zallik” - estetik jihatni ifodalaydi. Mazkur uch jihatning o'zaro munosabati biri boshqasiga xalal bermaydigan darajada, uyg'un bo'lishi kerak. Masalan, konstruktiv jihati uning funksiyasiga yoki estetikasiga zid bo'lmasligi lozim va hokazo.
Ba’zi tadqiqodchilar zikr qilingan uch jihatga to'rtinchisini- iqtisodni ham qo'shadilar. Haqiqatan ham, iqtisodiy talab ham juda muhimdir. Lekin boshqa tadqiqotchilar ularga asosli ravishda e’tiroz bildiradilar. Ularning fikricha, iqtisodiy talab o'sha uch talabning zaminida yotadi. Ya’ni arxitektura asari, masalan bino, o‘z vazifasini mukammal ado etishi uchun muhit ajratishda ortiqchalikka, isrofga yo'l qo'yilmasligi lozim bo'ladi. Bino mus- tahkam bo'lsin deb konstruksiyalami, masalan devorni haddan tashqari qalin qilmaslik kerak. Bino chiroyli bo'lsin degan maqsadda ortiqcha bezak- ka, bachkanalikka yo'l qo'ymaslik zarur.
Har qanday muhim ish avval rejani taqozo etadi. Qurilishning dastlabki bosqichi, rejasi — loyihasidir. Loyihada arxitektor o'z rejasini quruvchiga ayon etadi. Loyiha o'ylangan rejani mumkin qadar to'la aks ettirishi lozim.
47
Arxitekturaviy inshootning loyihasi, odatda chizmalardan va matndan (chiz- malarning yozma sharhidan) iborat bo'ladi. Chizmalar kichiklashtirilgan holda (masshtabda) bajariladi. Chizmalar ko'proq tarh, bosh tarh, tarz, qirqim, lavha va umumiy ko'rinish shakllarida bo'ladi. Inshootning tashqi tomonidan vertikal tekislikdagi izi (proyeksiyasi) «tarz», inshootni kesib o'tgan vertikal tekislikdagi izi «qirqim» va gorizontal holatda kesib o'tgan tekislikdagi izi «tarh» deb ataladi. Bosh tarh inshootning gorizontal tekislikdagi izini ko'rsatadi. Bunda uning atrofi ham ko'rsatiladi. Odatda, u tarh- ga qaraganda ko'proq marotaba kichiklashtirilgan tasvirini beradi. Umumiy ko'rinish tasvirlarida (perspektivada) masshtab bo'lmaydi.
vazifa. AXBOROT FUNKSIYASIGA EGA BO'LGAN KICHIK INSHOOT LOYIHASI
Vazifa maqsadi: talabaning kompozitsiya va loyiha tuzish hamda o'z oldiga maqsad qo'yib, unga erisha bilish qobiliyatini o'stirishdir.
Klauzura mavzusi quyidagicha bo'lishi mumkin:
a) reklama tuzilmasi; b) ko'rgazmali tuzilma; d) axborot tuzilmasi.
Talaba tomonidan yuqoridagi mavzulardan biri tanlanadi. Bu o'rinda quyidagilarni ta’kidlash joiz
a) mashq o'tilgan darslar asosida bajariladi; b) loyiha g'oyasiga mos chizma usuli tanlanadi; d) loyihalanayotgan inshootning vazifasini ochib berish uchun zarur bo'lsa, raqam va yozuv ishlatiladi; e) rang ishlatish ham tavsiya etiladi.
Loyiha tarkibi:
loyihalash uchun joyning tarhi; b) inshoot tarhi; d) qirqim;
ishchi maket yoki perspektiva, f) qisqacha annotatsiya.
Vazifa uchun kerakli narsalar: 55x75 yoki 40x60 sm o'lchamli qog'oz, qalam, tush, flomaster, maket uchun plastilin va hokazo.
Kerakli masshtabni talabaning o'zi tanlaydi.
Savollar
|
| |
