Lecture №1. The purpose, tasks and the current state of the science of composite powder materials production technology

XX asr o’rtalarigacha kukun metallurgiyasi faqat laborotoriya sharoitda faoliyat ko’rsatib kelgan, lekin o’tgan asrning 40 – 50 yillarida kukun metallurgiyasi bu yangi materiallarni yaratishdagi asosiy metodlardan biri ekanligi materialshunos olimlarning ko’p yillik izlanishlar samarasi natijasida ishlab chiqarishga tadbiq etila boshlandi. Kukun metallurgiyasining asosiy yutuqlaridan: metall yoki qotishmalarning erish temperaturasidan qat’iy nazar ulardan xalq xo’jaligida foydalaniladigan maxsus yoki konstruksion xossalarga ega bo’lgan materiallarni ishlab chiqarish imkoni tugildi. Bundan tashqari bir-birida mutloqo erimaydigan suyuq xolda aralashmaydigan turli elementlardan materiallar olish imkonini berdi.

Konstruksion materiallar tarkibida, mexanik xossalar uchun zararli deb qaralgan ko’p elementlar endilikda yuqori maxsus xossalarga eltuvchi imkon bo’lib chiqdi. Masalan po’lat tarkibidagi oltingugurt an-anaviy usulda ishlab chiqarilgan konstruksion materiallar uchun zaxar vazifasini o’tasa kukun metallurgiyasida oltingugurt antifriksion xossalarga eltuvchi asosiy elementlarda biri bo’lib chiqdi. Kukun metallurgiyasini rivojlanishi natijasida an-anaviy usullarda ishlab chiqarishni mutloqo imkoni yo’q materiallarni ishlab chiqarish imkoni tug’ildi. Bunday materiallarga eng avvalo g’ovak materiallar turkimi kiradi. Kukun metallurgiyasining usullari kukun materiallaridan istalgan g’ovaklikga ega bo’lgan materiallar ishlab chiqarish imkonini berdi.

• Konstruksion materiallar tarkibida, mexanik xossalar uchun zararli deb qaralgan ko’p elementlar endilikda yuqori maxsus xossalarga eltuvchi imkon bo’lib chiqdi. Masalan po’lat tarkibidagi oltingugurt an-anaviy usulda ishlab chiqarilgan konstruksion materiallar uchun zaxar vazifasini o’tasa kukun metallurgiyasida oltingugurt antifriksion xossalarga eltuvchi asosiy elementlarda biri bo’lib chiqdi. Kukun metallurgiyasini rivojlanishi natijasida an-anaviy usullarda ishlab chiqarishni mutloqo imkoni yo’q materiallarni ishlab chiqarish imkoni tug’ildi. Bunday materiallarga eng avvalo g’ovak materiallar turkimi kiradi. Kukun metallurgiyasining usullari kukun materiallaridan istalgan g’ovaklikga ega bo’lgan materiallar ishlab chiqarish imkonini berdi.