M. A. Sattarov, D. Q. Bekmuratov kompyuter

Laboratoriya ishining bajarilish tartibi

1. 
   Tp-Link TD-W8901N modemini Uzonline uchun sozlash.
   

6.1-rasm. Tp-Link TD-W8901N routeri.

1. 
   Sozlashdan oldin, routerga kabelni ulaymiz:
   

• 
  Telefon liniyasini spletterning LINE razyomiga ulaymiz;
  
• 
  Spletter razyomiga ulangan kabellarning birini tefon qurilmasiga, ikkinchisini ADSL modemga ulaymiz;
  
• 
  ShK ni modem bilan LAN-port (4 ta sariq port) orqali o’rama juft kabeli yordamida bog’laymiz;
  
• 
  Ta’minot kabelini modemning POWER razyomiga ulash va ta’minot blokini tok manbaiga ulash kerak bo’ladi;
  
• 
  Routerdan ta’minot tugmasi bosiladi.
  

6.2-rasm. ADSL-modemni kompyuterga ulash.

2. 
   Keyin brauzerni ochamiz (Google, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer).
   
3. 
   Brauzerning manzil satrida agar nimadir yozilgan bo’lsa, tozalash kerak bo’ladi, keyin routerning standart IP-manzilini (192.168.1.1 yoki 192.168.0.1) kiritish va klaviaturadan Enter tugmasini bosish kerak.
   

6.3-rasm. Router sozlamalariga kirish.

4. 
   Shundan so’ng, foydalanuvchi nomi va parolni (router sozlamalariga kirish uchun) so’raydigan oyna paydo bo’ladi. Jimlik qoidasiga ko’ra routerda foydalanuvchi nomi – admin, parol – admin.
   

6.4-rasm. Foydalanuvhi nomi va parolni kiritish oynasi.

6.5-rasm. Modemning dasturiy interfeysi.

5. 
   So’ng Настройка интерфейса>>>Интернет bo’limiga o’tamiz va Internet xizmatlariga bog’lanish uchun quyidagi sozlamalarni amalga oshiramiz (6.6-rasm):
   

• 
  Virtual kanal (Виртуальный канал) sifatida PVC1ni tanlaymiz;
  
• 
  Holat (Состояние) parametriga Yoqilgan (Включено) ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  VPI/VCI parametrlariga (ushbu misolda parametrlar Uzonline prvavayderi hududi uchun ko’rsatilgan) Internet uchun 0/33 qilib o’rnatamiz;
  
• 
  Internet protokol versiyasiga (Версию интернет протокола) IPv4 ni tanlaymiz;
  
• 
  Internet xizmatlarini ta’minlovchi (Поставщик интернет-услуг) graflari uchun PPPoA/PPPoE ko’rsatkichini tanlaymiz;
  
• 
  Foydalanuvchi nomi/parol (Имя пользователя/Пароль) maydiniga login va parolni kiritamiz (internet pravayder tomonidan beriladi);
  
• 
  “Ko’prik” interfeysi (Интерфейс «мост») parametrlarida O’chirilgan (Выключено)ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  Маршрут по умолчанию parametrlari uchun Да ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  NAT grafi parametrlari uchun Yoqilgan (Включено) ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  Multicast grafida IGMP v2 ni tanlaymiz.
  

6.6-rasm. Internet sozlamalarini o’rnatish.

6. 
   ADSL modemni IPTV xizmatlari uchun sozlash. Buning uchun quyidagi sozlamalarni amalga oshiramiz:
   

• 
  Virtual kanalga PVC2 ni tanlaymiz;
  
• 
  VPI/VCI parametrlariga (ushbu misolda parametrlar Uzonline prvavayderi hududi uchun ko’rsatilgan) IPTV uchun 3/100 qilib o’rnatamiz;
  
• 
  Internet protokol versiyasini IPv4 deb belgilaymiz;
  
• 
  Internet xizmatlarini ta’minlovchi graflari uchun “ko’prik” rejimini tanlaymiz;
  

6.7-rasm. IPTV sozlamalarini o’rnatish.

7. 
   Xizmatlar to’g’ri ishlashi uchun, barcha foydalanilmayotgan virtual kanallarni o’chirish kerak: PVC0,PVC3,PVC4,PVC5,PVC6,PVC7 (6.8-rasm).
   

6.8-rasm. Foydalanilmaydigan virtual kanallarni o’chirish.

6.9-rasm. PVC haqida qisqacha axborot.

8. 
   Endi portlarni Internet va IPTV xizmatlari uchun guruhlash talab etiladi, buning uchun Расширенные настройки>>>VLAN bo’limiga o’tamiz va VLAN funksiyasini (Функция VLAN) yoqamiz. Keyin Определить группу VLANga bosamiz (6.10-rasm).
   

6.10-rasm. Portlarni guruhlash.

• 
  Индекс VLAN ga 1 belgilaymiz (Internet uchun);
  
• 
  Работает ko’rsatkichi uchun Да belgisini qo’yamiz;
  
• 
  Идентификатор VLAN ga 1 qo’yamiz;
  
• 
  Виртуальные каналы АТМ dan 1 ni tanlaymiz (ya’ni, Internet 1-ATM da sozlangan);
  
• 
  Ethernet dan 2,3,4 portlarni tanlaymiz (ushbu portlarda Internet ishlaydi);
  
• 
  Беспроводная локальная сеть to’grisiga belgi qo’yamiz (Internet wi-fi orqali ham ishlaydi).
  

6.11-rasm. Internet xizmatlari uchun portlarni guruhlash.

• 
  Индекс VLAN ga 2 belgilaymiz (IPTV uchun);
  
• 
  Работает ko’rsatkichi uchun Да belgisini qo’yamiz;
  
• 
  Идентификатор VLAN ga 2 qo’yamiz;
  
• 
  Виртуальные каналы АТМ dan 2 ni tanlaymiz (ya’ni, IPTV 2-ATM da sozlangan);
  
• 
  Ethernet dan 1 portni tanlaymiz (ushbu port orqali IPTV ishlaydi);
  

6.12-rasm. IPTV uchun portlarni guruhlash.

6.13-rasm. Har bir port uchun VLAN PVID ni belgilash.

6.14-rasm. Portlarni guruhlashning yakuniy bosqichi.

10. 
    Настройка интерфейса>>>Локальная сеть bo’limiga o’tamiz va IGMP Snoop va DHCP parametrlarini yoqamiz, qolgan barcha sozlamalarni 6.15- rasmda ko’rsatilganidek amalga oshiramiz.
    

6.15-rasm. Lokal tarmoqni sozlash.

10. 
    Wi-Fi simsiz tarmo’gini Настройка интерфейса>>>Беспроводная сеть bo’limida sozlaymiz (6.16-rasm):
    

• 
  Точка доступа parametri ro’parasida Включено ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  Транслировать SSID parametri ro’parasida Да ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  Использовать WPS parametri ro’parasida Нет ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  SSID ga wi-fi nomini yozamiz;
  
• 
  Тип айтентификации uchun WPA-PSK/WPA2-PSK ni tanlaymiz;
  
• 
  Шифрование parametri uchun TKIP/AES ni tanlaymiz;
  
• 
  Совместно используемый(parol) satrida Wi-Fi tarmog’iga kirish parolini kiritamiz, parol kamida 8 ta belgidan tashkil topgan bo’lishi shart;
  
• 
  Режим WDS uchun Выключено ga belgi qo’yamiz;
  
• 
  MAC adres bo’yicha filtrlashni o’chiramiz. Saqlash tugmasini bosamiz.
  

6.16-rasm. Simsiz tarmoqni sozlash.