5.5. Ta’minot va ishlab chiqarish manbaiarini global
joylashtirish strategiyasi
Global logistika tushunchasi.
Global logistika — bu xalqaro
savdoda m ateriallar oqimini boshqarishning o ‘zaro bog'liq vazifalar
majmuyi. Global logistika davlatlararo qollab -q u w atlan ad ig an
shartnom a, kelishuv, umumiy rejalar shaklida m ehnat taqsimoti,
sherikchilik va kooperatsiyalashtirish asosida jahonning turli m am -
lakatlarining biznes-tuzilrnalarini biriktiradigan turg'un rnakro-
logistik tizim ini tashkil etish bo'yicha strategiya
va taktikani ishlab
chiqishni nazarda tutadi.
«Global logistika» atamasi jahon iqtisodiyotining rivojlanishga
moyilligini aks ettiradi. Unga alohida m amlakat va hududlarda
ixtisoslashtirilgan tadbirkorlik faoliyatidan o ‘ta tashkillashtirilgan
jahon bozor xo'jaligi tom on harakatlanishi xos.
Global logistikaning asosiy vazifalari — m akrohududiy xo'jalik
tuzilm alar darajasida m ateriallar oqimini shakllantirish,
boshqarish
va muvofiqlashtirish.
G loballashtirishning h a rak atla n tiru vch i ku ch lari.
Logistik
m enejm ent sohasida uni zamonaviy globailashtirishda harakat
lantiruvchi kuchlar quyidagilar:
• yangi bozorlarga chiqish, o 'z m am lakatlaridan tashqaridagi
arzon xomashyo m anbalari va m ehnat resurslari hisobiga
o'sishning yangi zaxiralarini izlash;
• global logistik tizim da integratsiyaning asosi b o ‘Igan keng
xalqaro m ehnat taqsim oti va zamonaviy
axborot-kom pyuter
texnologiyalariga ega ko‘p sonli kompaniyalar tashkil etilishi
h am d a rivojlangan global in frastru k tu rag a ega xalqaro
logistik vositachilarning paydo bo'lishi (transport-ekspe-
ditorlik kompaniyalari, ekspert operatsiyalarini boshqaruvchi
kompaniyalar, tashqi savdo kompaniyalari);
• savdo va iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish yo'lida savdo,
bojxona, transport va moliyaviy to ‘siqlarni olib tashlash
uchun amalga oshirilayotgan ishlar.
Bu am allar kapital, tovar
va axborotlarning m ilhy chegaralardan o ‘tishini yengil-
lashtiradi.
83
Shu bilan birga global logistikani rivojlantirish yo‘lida sabablari
turlicha bo‘lgan to ‘siqlar ko‘p, shu jum ladan siyosiy tizimdagi
farq, mamlakatlarning iqtisodiy va ijtimoiy
rivojlanish darajasi bir
xil boMmagani. M asalan, bunday to‘siqlar YeS va sharqiy Yevropa
mamlakatlari o'rtasida, YeS va Rossiya o ‘rtasida mavjud.
Bunda moliyaviy to ‘siqlar ham o ‘rin tutgan. Ular davlatning
soliq, boj va savdo siyosati, kapital kiritilishidagi
cheklovlar bilan
bog'liq.