10.7-rasm.
Ulgurji narxlar arzonlashtirilishining
yillik xarajatlar yig‘indisiga ta ’siri.
Materiallarga defitsit hisobga olinganda joriy zaxira harakatining
eng umumiy holi 10.8-rasmda ko‘rsatilgan,
bu yerda q„ ~ har
bir
t interval orasidagi kelib tushishlar boshidagi zaxira hajmi.
t interval ikkita davrga ajraladi:
1. Omborda zaxira mavjud b o ig a n vaqt o ralig i,
t\.
2. Zaxira mavjud bo ‘lmagan vaqt oraligi,
ti.
Bu sharoitlarda
zaxiraning boshlangich hajmi q„ partiyaning
o p tim al hajm i
q^ ga n isb atan kam roq deb qabul qilingan.
Zaxiralarni boshqarish masalasi boshlangich zaxiraning ratsional
kattahgini o'rnatishga va hajmini miqdoriy aniqlashga qaratilgan.
Kelib tushayotgan partiyaning optimallik
m ezoni b o iib tayyorlov-
tashish xarajatlarining, zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajat
larning va defitsit natijasidagi yo:qotishlaming minimal summasi
hisoblanadi.
Buyurtmaning sam arali miqdori quyidagi form ula b o ‘yicha
aniqianadi:
i 87
=
l2 C r S lC2+C 3
q°pt v
c 2
V
c 3
bunda, Сз — mahsulot defitsiti natijasidagi yillik xarajatlar.
Zaxira
darajasi
10.8-rasm.
Defitsit hisobga olingan holda joriy zaxiraning
harakatlanish sikli.
Сз sezilarli darajada oshganda C3 / ( G + C3) m unosabati 1
ga intiladi va partiyaning optim al hajmi defitsit mavjud bo ‘lmagan
holatdagi miqdorga intiladi.
Agar defitsit natijasidagi yo‘qotishlar katta boMmasa, unda
Сз /( C 2 + Сз) 0
ga intiladi, partiyaning optim al hajmi esa
cheksizlikka, ya’ni zaxirada yuqori darajadagi defitsit vujudga
keladi.
Misol.
Detallarga beriladigan buyurtm aning samarali miqdori Xo 500
donaga teng b o ‘lsin va defitsit natijasidagi yo‘qotishlar
bir yilda
0,20 pul birligini tashkil etsin.
188
САА /0,1 + 0,2
^
4 samarali
=
5 0 0 J
...p " —
= 6 1 3 ’
9
= 5 0 0 /-----— ---- =408.
opt
У 0,12 + 0,20
Davrning um um iy vaqti:
T = 613/1500 - 0,41 yoki 0,41 • 240 - 98,4 kun.
Keltirilgan hisoblar ko‘rsatib turibdiki, defitsit hisobga olingan
holatda buyurtm aning samarali miqdori o ‘sadi (500 donaning
o ‘miga 613 dona) va buyurtm a nuqtalari orasidagi davrga ko‘proq
vaqt ketadi (0,33 ning o'rniga 0,4).
