zaxiralami saqlashga ketadigan yillik xarajatlar — 0,1 pul biriligi/
dona. Materiallarga bo‘lgan yillik ehtiyoj
Q — 1500 dona. Bunda
buyurtm aning samarali hajmi:
qopl = л/2-8,33-1500/0,1 = 500 donaga teng,
bu materiallarga yillik buyurtmalar soni n = 3 (1500/500) ligini
bildiradi. Yil davom ida talab o'zgarm as deb olingani uchun
buyurtm a yilning har 80(240/3) ish kunida berilishi zarur.
10.5-rasmdan ko‘rinib turibdiki, buyurtm aning samarali miq-
dori xarajatlar summasi chizig'ining nisbatan tekis xarakterga ega
bo‘lgan sohasida jovlashgan. Amalda xarajatlar summasi quyida-
gicha o ‘zgarib turadi: buyurtm a berilayotgan partiya hajmi 400
dona b o ig an d a — 51,24 pul birligi, 500 donada — 50,00 pul
birligi, 600 donada — 50,83 pul birligi va 700 donada — 52,96
pul birligi. Keltirilgan m a’lum otlardan ko‘rinib turibdiki, buyurtma
miqdori uning optimal hajmiga nisbatan 40%ga oshganda bor-
yo‘g‘i 5,72%ga oshadi.
Keltirilgan formula buyurtm aning samarali miqdorini zaxira-
larning ishlatilishi bir tekis va aniq belgilangan (determ inantlash-
tirilgan) sharoitlarda amalga oshirilganda aniqlash imkonini beradi.
A m aliyotda korxonaning ishida bu sh artlard an b a ’zi bir
chekinishlar mavjud bo‘ladi:
1.
Kelib tushishning cho ‘zilib ketishi. Bu holatda material bittada
yetkazilib berilmay, balki u yoki bu vaqt oralig‘i ichida m a’lum
intensivlik bilan yetkaziladi va ishlab chiqarish tom onidan bir
tekis ishlatiladi. Uning ishlatilishi kelib tushishlar boshlanganidan
keyin va tugashidan oldin boshlanadi.
2.
Tezlashtirilgan ishiatish. Bu holda zaxiralar ishlatilish
intensivligi materiallar defitsitiga olib kelishi mumkin.
Aytib o ‘tilgan maxsus sharoitlam i hisobga olgan holda buyurt
m aning samarali m iqdorini aniqlash b o ‘yicha maxsus model
ko‘riladi.
