69
a)
Tavsiya etiladigan ma’lumotni qulayligi va aniqligi sababli raqamli o‘lchash
asboblari ilmiy – tekshirish laboratoriyalaridan keng o‘rin olgan.
Raqamli o‘lchash asboblari analog o‘lchash asboblariga nisbatan quyidagi
afzalliklarga egadir:
yuqori aniqlik, keng ish diapazoni,
tezkorlik, o‘lchash
natijalarini qulay tarzda tavsiya etilishi, avtomatlashtirilgan
tarmoqlarga ulash
mumkinligi, o‘lchash jarayonini avtomatlashtirish imkoniyati mavjudligi va
hokazolar.
Lekin raqamli o‘lchash asboblarining ham muayyan kamchiliklari mavjud:
murakkabligi, tannarxining balandligi, nisbatan ishonchliligi pastroq.
Raqamli o‘lchash asbobining asosi bo‘lib ARO‘ hisoblanadi. Unda
ma’lumot diskretlashtiriladi, so‘ngra kvantlanib kodlanadi. Diskretlashtirish – bu
muayyan (juda qisqa) diskret vaqt oralig‘ida qaydnomalarni olishdir. Odatda,
diskretlash qadamini doimiy qilishga harakat qilinadi.
Kvantlash esa, X(t)
kattaligining uzluksiz qiymatlarini Х
n
diskret qiymatlarning to‘plami
bilan
almashtirish hisoblanadi. Kattalikning uzluksiz qiymatlari muayyan tartiblar
asosida kvantlash darajalarining qiymatlari bilan almashtiriladi.
Kodlashtirish
esa, muayyan ketma – ketlikda ifodalangan sonli qiymatlarni tavsiya etishdan
iborat.
Diskretlashtirish va kvantlash raqamli o‘lchash
asbobining asosiy xatolik
manbalari hisoblanadi. Bundan tashqari, kvantlash darajalarining soni ham o‘ziga
yarasha xatoliklar kiritadi.
Suyuq kristalli indiqatorlarning tezkor rivoji raqamli
o‘lchash
asboblarining
ixchamlashuviga,
energiya
sarfining
kamayishiga
zamin
yaratmoqda.
a)
b)
c)
