Mahalliy tavsifdagi favqulodda vaziyat
- aholi yashaydigan hudud
(aholi punicti, shahar, tuman, viloyat) bilan chegaralanadi. Bunday vaziyat
natijasida 10 dan ortiq, biroq 500 dan kam boim agan odamning hayot
(aoliyati sharoitlari buzilgan yoxud moddiy zarar favqulodda vaziyat paydo
hoigan kunda eng kam oylik ish haqi miqdorining 1
ming baravaridan
ortiqni, biroq 0,5 mln. baravaridan kam boim agan miqdorni tashkil etgan
hisoblanadi.
Respublika (milliy) tavsifdagi favqulodda vaziyat deyilganda -
favqulodda vaziyat natijasida 500 dan ortiq odamning hayot faoliyati
sharoitlari buzilgan yoxud moddiy zarar FV paydo b o ig an kunda eng
kam oylik ish haqi miqdorining 0,5 mln. baravaridan
ortigini tashkil
etadigan hamda FV mintaqasi viloyat chegarasidan tashqariga chiqadigan,
respublika miqyosida tarqalishi mumkin b o ig an FV tushuniladi.
Transchegaraviy (global) tavsifdagi favqulodda vaziyat deyil
ganda
esa, oqibatlari mamlakat tashqarisiga chiqadigan yoxud FV chet
elda yuz bergan va 0 ‘zbekiston hududiga daxldor holat tushuniladi.
Bunday falokat oqibatlari har bir mamlakatning ichki kuchlari va
mablag'i bilan hamda xalqaro hamjamiyat tashkilotlari m ablag‘lari
hisobiga tugatiladi. Masalan, Orol muammosi nafaqat 0 ‘zbekiston
davlati uchun falokat keltiruvchi, balki unga chegaradosh b o‘lgan
Turkmaniston, Qozog‘iston va boshqa davlatlar uchun ham falokatli
vaziyatdir. Shuning uchun oxirgi vaqtda Orol
muammosini hal qilishga
0 ‘zbekiston davlatining kuch va m ablag‘idan tashqari butun jahon
hamjamiyati tashkilotlari (Ekosan, YUNEP va boshq.) m ablag‘lari,
kuchlaridan foydalanilmoqda
Favqulodda vaziyatlar tasnifiga ko‘ra (sababi va kelib chiqishman
bayiga ko‘ra);
1. Tabiiy tusdagi FV.
2. Texnogen tusdagi FV.
3. Ekologik tusdagi FV larga bo‘linadi.
Tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlarga 3 xil turdagi xavfli hodisalar
kiradi;
i
1)
geologik xavfli hodisalar; zilzilalar, yer ko‘chishlari, tog‘
o‘pirilishlari va boshqa xavfli geologik hodisalar;
2) gidrometeorologik xavfli hodisalar; suv toshqinlari, sellar,
qor ko‘chkilari, kuchli shamollar (dovullar),
jala va boshqa xavfli
gidrometerologik hodisalar;
71
3)
Favqulodda epidemiologik, epizootik va epifitotik vaziyatlar:
alohida xavfli infeksiyalar (o ia t, vabo, sarg‘ayma, isitma), yuqumli
kasalliklar, rikketsiyalar-epidemik toshmali terlama, Bril kasalligi,_zoonoz
infeksiyalar - Sibir yarasi, quturish, virusli infeksiyalar - SPID.
Epidemiya
- odamlaming guruh b o iib
yuqumli kasallanishi, ulaming
zaharlanishi (zaharli modda va oziq-ovqatdan ommaviy zaharlanish);
epizootiya - hayvonlaming ommaviy kasallanishi yoki nobud boiishi;
epifitotiya - o‘simliklaming ommaviy nobud boiishi.
Texnogen tusdagidagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil turdagi vaziyatlar
kiradi:
