Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar

Xesh funksiya

• 
  Xesh funksiya- ixtiyoriy uzunlikdagi M-ma’lumotni fiksirlangan uzunlikga siqish yoki ikkilik sanoq sistemasi ifodalangan ma’lumotlarni fiksirlangan uzunlikdagi bitlar ko‘rinishidagi qandaydir konbinatsiyasi (svertkasi) deb ataluvchi funksiya.
  

Xesh funksiya

• 
  Berilgan M-ma’lumotning h(M) –xesh qiymatini topish uchun avvalo ma’lumot biror «m» -uzunlikdagi bloklarga ajratilib chiqiladi. Agar M-ma’lumot uzunligi «m» -ga karrali bo‘lmasa, u holda oxirgi to‘lmay qolgan blok «m»- uzunlikga oldindan kelishib olingan maxsus usulda biror simvol yoki belgi (masalan “0” yoki “1”) bilan to‘ldirilib chiqiladi. Natijada hosil qilingan M-ma’lumot bloklariga:
  

  M= { M1, M2 ,.......Mn}

Xesh funksiya

• 
  quyidagicha siqishni (svertkani) hisoblash protsedurasi qo‘llaniladi:
  

Xesh funksiya

Xesh funksiyalar turlari

• 
  Oddiy xesh funksiyalar: Adler-32, CRC, FNV, Murmur2, PJW-32, TTH, Jenkins hash.
  
• 
  Kriptografik xesh funksiyalar: CubeHash, BLAKE, BMW, ECHO, FSB, Fugue, Grøstl, JH, Hamsi, HAVAL, Keccak (SHA-3), Kupyna, LM-хеш, Luffa, MD2, MD4, MD5, MD6, N-Hash, RIPEMD-128, RIPEMD-160, RIPEMD-256, RIPEMD-320, SHA-1, SHA-2, SHABAL, SHAvite-3, SIMD, Skein, Snefru, SWIFFT, Tiger, Whirlpool, ГОСТ Р 34.11-94, ГОСТ Р 34.11-2012.
  

Xesh funksiyalar turlari

• 
  Kalit hosil qiluvchi xesh funksiyalar: bcrypt, PBKDF2, scrypt.
  
• 
  Kriptografik xesh funksiyalarning esa quyidagi turlari mavjud:
  
• 
  1) kalitli xesh funksiya; 2) kalitsiz xesh funksiya.
  

Xesh funksiyalar turlari

• 
  Kalitli xesh funksiyalar simmetrik shifrlash algoritmi tizimlarida qo‘llaniladi. Kalitli xesh funksiyalar berilgan ma’lumot autentifikatsiyasi kodi (message authentication code(MAC)) deb ham yuritiladi. Ushbu kod bir-biriga ishonchi mavjud foydalanuvchilarga berilgan ma’lumotining haqiqiyligi va to‘laligini kafolatini qo‘shimcha vositalarsiz ta’minlash imkoniyatini tug‘diradi.