Maǵlıwmatlar bazasınıń úsh basqıshlı arxitekturası
MBBS nıń qanday bolıwın (quralıwın) úyreniwdegi ilimiy izleniwler, olardı ámelge asırıwdıń hár túrli usılların usındı. Bulardan eń kóp qollanılǵan, amerika standartlastırıw komiteti ANSI (American National Standarts Institute) tárepinen usınılǵan MB sın úsh basqıshlı shólkemlestiriw bolıp shıqtı.
3.1-súwret. MB nıń úsh basqıshlı arxitekturası.
1. Sırtqı modeller – eń jokarǵı basqısh, bunda hár-bir model óziniń maǵlıwmatlar túrin qabıl qıladı. Hár-bir qosımsha, ózine kerekli bolǵan maǵlıwmatlardı kóredi hám qayta isleydi. Máselen, isshilerdiń qániygeligi boyınsha bólistiriw sisteması, xızmetker qániygeligi haqqındaǵı maǵlıwmatlardı isletedi, onı oklad, adresi, telefonı haqqındaǵı informaciyalar qızıqtırmaydı hám kerisinshe, aqırǵı maǵlıwmatlar personallar bólimi podsistemasında isletiledi.
2. Kontseptual basqısh – oraylıq basqarıw zvenosı bolıp, bunda MB eń ulıwmalıq jaǵdayda súwretlenip, ol usı MB menen isleytuǵın barlıq qosımshalar isletiletuǵın maǵlıwmatlardı óz ishine aladı. Ulıwma kontseptual basqısh MB jaratılǵan predmet tarawdıń jámlengen modelin sáwlelendiredi. Bul model obektlerdiń zárúr táreplerin sáwlelendiredi.
3. Fizik basqısh – fayllarda jaylasqan maǵlıwmatlardı sırtqı informaciya saqlawshılarında jaylasıwın belgileydi. Bul arxitektura maǵlıwmatlar menen islegende logikalıq hám fizik ǵárezsizlikti támiynlep beredi.
Logikalıq ǵárezsizlik bir qosımshanı ózgerttiriwdi, usı baza menen isleytuǵın basqa qosımshanı ózgertpesten ámelge asırıwdı bildiredi.
Fizik ǵárezsizlik, saqlanıwshı maǵlıwmatlardıń bir qattı diskten basqasına kóshirgende onı islew qábiletin saqlap qalǵan jaǵdayda ótkiziwdi bildiredi.
Maǵlıwmatlar bazasın tasıwshılarda jaratıw basqıshı fizik dúzilisti kuraydı. Fizik dúzilisi sırtqı yadlarda maǵlıwmatlardı jaylastırıw ycyllapı hám qurallarınan ibarat bolıp, onıń nátiyjesinde ishki model jaratıladı (3.3-súwret).
3.3- súwret. Maǵlıwmatlardıń MB da kóp basqıshlı ańlatılıwı
Ishki model maǵlıwmattıń logikalıq modelin tasıwshılarda sáwlelendiredi hám jazıwlardıń jaylasıwı, baylanısı hám tańlap alınıwın kórsetedi.
Ishki model MBBS arqalı jaratıladı hám oǵan tómendegi talaplar qoyıladı :
maǵlıwmatlardıń logikalıq dúzilisin saqlaw;
sırtqı yaddan maksimal paydalanıw;
Maǵlıwmatlar bazasın júritiw qárejetlerin kemeytiriw;
Maǵlıwmatlardı qıdırıw hám tańlaw processleriniń tezligin asırıw hám basqalar.
Maǵlıwmatlardıń tarmaqlı islep shıǵarıwdıńg túrli principleri bar: «fayl-server» hám «klient- server». «Fayl-server» (FS-model) principi tarmaq operatsion sisteması yadrosı hámde oraylasqan jaǵdayda saqlanıwshı fayllar jaylasqan hám «fayl-server» ushın ajıratılǵan kompyuterge arnalǵan. Basqa kompyuterlerde bolsa ámeliy programmalar hám MB protsessorınıń nusqası jaylastırıladı. Soralǵan maǵlıwmatlar «Fayl-serverden» basqa kompyuterlerge ótkiziledi hám olar MBBS quralları menen qayta islenedi.
|
