Бирлик хукм . 2. Х усусий хукм. 3. Умумий хукм




Download 5,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet123/133
Sana19.01.2024
Hajmi5,04 Mb.
#140746
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   133
Bog'liq
74 Математика ўқитиш жараёнини лойиҳалаш Тожиев М Мамадалиев К

1. Бирлик хукм . 2. Х усусий хукм. 3. Умумий хукм.
М ате м ати к а н и у к и ти ш ж а р а ё н и д а ю коридаги хукм ларнинг 
у ч ал а ту р и у зв и й а л о к а д а б у л а д и . Б о ш к а ч а килиб айтганда, бирлик 
х у к м н и н г н ати ж ас и си ф а т и д а х у с у с и й хукм хосил килинади
хусусий х у к м н и н г н ати ж ас и с и ф а т и д а эса умумий хукм хосил 
ки лин ад и . Ф и к р л а р и м и зн и н г д ал и л и с и ф а т и д а куйидаги мисолни 
курайли к. 1) Б и р л и к х укм лар:
а) А й л ан а ту гр и ч и зи к б и л ан ф ак ат и к к и нуктада кесиш ади.
б) Э лл и п с т у гр и ч и зи к б и л ан ф ак ат и кки н уктада кесиш ади.
в) Г и п е р б о л а т у гр и ч и зи к б и л ан ф а к а т икки нуктада кесиш ади.
г) П а р аб о л а т у г р и ч и зи к б и л а н ф а к а т и кки н уктада кесиш ади.
2 ) 
Х у су си й х у к м : а й л а н а , э л л и п с , ги п ер б о л а ва параболалар 
и кки н чи т а р т и б л и э гр и ч и зи к л а р х о си л ки лад и. Ю коридаги бирлик 
ва х у су с и й х у к м л а р га а с о с л а н и б , к у й и д а г и ум ум и й хукм ни хосил 
ки лам и з.
170


3) 
У мумий \у к м : иккинчи тартибли эгри ч т и к л а р iy ipii чиш к 
билан факат икки нуктада кесишади.
М а т е м а т и к хулоса. М атематик хулоса хам мантикиП 
1
аф ак к \р
килиш ш аклларидан бири. Математик хулосага буидай Iиi.|>m<|> 
берилган:
Иккита цатъий ^укмдан х,осил щпинган учипчи натижании 
%укмга хулоса дейилади.
М и сол . 
1-Хукм: 
туртбурчакнинг 
диагонали 
уни 
иккита 
учбурчакка ажратади.
2-Хукм: х,ар бир учбурчак ички бурчакларининг йигиндиси 1 КО 
га тенг.
3-Хукм: демак, туртбурчак ички бурчакларининг йигиндиси 
360° га тенг (хулоса булади).
М актаб математика курсида хулосаларнинг учта тури, яъни 
индуктив, дедуктив ва аналогик хулосалар урганилади.
Т а ъ р и ф . 
Айрии ёки хусусий маълумотларга таяниб умумий 
хулоса чикаришни индукция дейилади.
Индукция уч хил булади: чала индукция, тула индукция на 
математик индукция. Чала индукция методи оркали чикарилгаи 
хулоса купгина холларда тугри, аммо айрим холларда нотугри 
булади.
1-м исол. 
Ф ерманинг 
машхур 
теоремаси 
буйича 
(2!‘ i к 
куриниш даги сонлар 
п
к [0,1,2,3,4, ...] булганда 3, 5, 17, 257, 65537, 
... каби туб сонлардан иборат эди. Ш унинг учун Ф ерма умумий 
холда 
(2:"+1) 
куриниш даги барча сонлар 
п
нинг ихтиёрий 
кийматларида хам туб сонлар булади, деб умумий хулоса чикарган. 
XVIII 
асрда Л.Эйлер Ф ерма теоремасини текш ириб, униш
конунияти: 
п=5
булганда бузилиш ини, яъни хосил булган сон 
мураккаб сон булиш ини аниклаган:
(23' +1) + 4294967297=641 -6700417.
Бу деган суз (
2
:' +
1
) ифода 641 га булинади, бундан (2!'+ п туб 
сон булмай, балки мураккаб сон эканлиги келиб чикади. 
Демак, 
чала индукция методи оркали Ф ерманинг
\/neN
булганда (2r +1) куриниш даги сонлар туб булади, деган 
хулосаси нотугри экан.
Индукция методи оркали хулоса чикариш эса бирор математик 
конуният уч хол учун уринли булганидан 
п
- хол учун Уринли д е
(1 
кабул килинади.
171



Download 5,04 Mb.
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   133




Download 5,04 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Бирлик хукм . 2. Х усусий хукм. 3. Умумий хукм

Download 5,04 Mb.
Pdf ko'rish