|
Mantiq asoslari
|
| bet | 4/6 | | Sana | 09.12.2023 | | Hajmi | 5,53 Mb. | | #114208 |
Bog'liq 4-ma\'ruza IRT 2023-2024
A mulohaza rost, B mulohaza yolg‘on bo‘lgandagina yolg‘on, qolgan holatlarda rost bo‘ladigan mulohazaga A hamda B
implikatsiyasi
mulohazalarning deyiladi.
Implikatsiya so‘zi
mahkam bog‘layapman
degan ma’noni anglatadi.
A=>B, A–>B ko‘rinishlardan biri orqali A mulohazaning implikatsiyasi bеlgilanadi.
A
|
B
|
A => B
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
A va B mulohazalar bir vaqtda rost yoki bir vaqtda yolg‘on bo‘lganda, rost bo‘ladigan mulohazaga A va B
ekvivalensiyasi
mulohazalarning deyiladi
“<=>”
ekvivalensiya belgisi
belgi deb
ataladi. A<=>B yozuv “A mulohazadan B mulohaza va B mulohazadan A mulohaza kelib chiqadi” yoki “A bo‘ladi, faqat va faqat
shu holdaki, agar B bo‘lsa” yoki “A
ekvivalent B” deb o‘qiladi.
Mantiqiy ifodalarda mantiqiy amallar quyidagi ketma- ketlikda bajariladi:
- inversiya ( ⏋);
- konyunksiya (&);
- dizyunksiya (∨);
- implikatsiya (=>);
- ekvivalensiya (<=>).
A
|
B
|
A ∨ B
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Mulohazalar to‘plami va unda bajariladigan barcha &, ∨, ⏋, =>, <=> amallar birgalikda mulohazalar algebrasi deb yuritiladi.
A, B, C,…. mulohazalarni mantiqiy bog‘lovchilar bilan ma’lum tartibda birlashtirib hosil qilingan murakkab mulohazaga mantiqiy formula deyiladi.
Mantiqiy ifoda rostlik jadvalini tuzish ketma-ketligini ko‘rib chiqamiz: MANľIǪIY SXEMALAR
Mantiq algebrasi matematikaning bir bо‘limi hisoblanib, avtomatik qurilmalarni loyihalashtirishda, axborot va kommunikatsiya texnologiyalarining apparatli va dasturiy vositalarini ishlab chiqishda muhim o‘rin tutadi.
H"ĩ A"кA"Q "xAoĩoЧ Ais½ĩeЧ
½о‘ĩiкis"A", ya’ni "lo"iA" AiQm"Чl"ĩкiкA ri½siĩl"кA"к (AelAil"кA"к) to‘plami
½о‘ĩiкis"iA" Ч"AAim eЧilis"i mum½iк.
Ma⭲ťiqiQ clcmc⭲ť
Diskíet qayta ishlovchi quíilma ikkilik signallaíni qayta ishlaganidan keyin biíoí mantiqiy amalning qiymatini chiqaísa, u m"кЧiAiQ elemeкЧ deb ataladi.
Mantiqiy elementlaí kompyuteíning taíkibiy qismi bo‘lib, ikkilik o‘zgaíuvchilaí ustida muayyan mantiqiy amallaíni bajaíish uchun mo‘ljallangan elementlaí hisoblanadi.
Diskícť quíilmalaí
Bunday qiymatlaí (signallaí)ni qayta ishlovchi quíilmalaíga esa Ais½ĩeЧ Auĩilm"l"ĩ deyiladi.
1
3
2
Zamonaviy íaqamli texnologiyalaíning baícha hisoblash quíilmalaíi (½omAQuЧeĩ, moAil
Auĩilm"l"ĩ) mantiqiy elementlaíga
asoslangan.
Kompyutеíning haí qanday
mantiqiy amali asosiy
mantiqiy
elеmеntlaí
yoídamida bajaíiladi.
Haí bií mantiqiy element bií yoki bií necha mantiqiy amalning bajaíilishini ta’minlaydi.
|
| |
