Maple muhitida funksiyalar va ular bilan ishlash.
Mapleda funksiyalar 4 usulda yaratiladi. Funksiyalarni tavsiflash usullari quyidagicha:
1-usul. Funksiyani ta`minlash operatori (:=) orqali aniqlash, ya`ni qandaydir ifodaga nom beriladi, masalan: > f:=sin(x)+cos(x);
Agar x uzgaruvchining aniq qiymati berilsa, y holda x uchun f funksiya-ning qiymati hosil buladi. Masalan, oldingi misolni davom ettirib f ning qiymatini x+y>0 da hisoblash kerak bulsa, u quyidagicha yoziladi:
>
>
>
Maple muhitida barcha hisoblashlar jimlik qoidasi buyicha belgili amalga oshiriladi, ya`ni natija ochiq irrasional kurinishda buladi. Taqribiy natijani quzg`aluvchan vergulli kurinishda olish uchun evalf(f,t) buyrug`idan foydalanila-di, bu yerda f – ifoda, t – sonda verguldan keyin ifodalangan aniqlik. Masalan, oldingi misolni davomi sifatida funksiyaning qiymatini taqriban aniqlaymiz:
>
2-usul. Funksiyani funksional operator yordamida aniqlash, bunda bitta yoki bir nechta ifodaga (x1,x2,…) uzgaruvchilar ketma-ketligi mos quyiladi. Masalan, ikki uzgaruvchili funksiyani funksional operator orqali aniqlash quyidagicha amalga oshiriladi:
>
Funksiyaga murojoat matematikadagi usulga uxshab oddiy kurinishda amalga oshiriladi, ya`ni qavs ichida argument urnida uzgaruvchining aniq qiymati yoziladi.
Oldingi misolning davomi sifatida hisoblang:
>
3-usul. unapply(f,x1,x2,…) buyrug`i yordamida, bu yerda f – ifoda, x1,x2,… – funksional operatorda ifodani almashtirishga bog`liq bulgan uzgaruv-chilar tuplami. Masalan:
> f:=unapply(x^2+y^2,x,y);
> f(-7,5);
74
4-usul. Maple muhitida elementar bulmagan funksiyalarni ham ifodalash mumkin. Quyida funksiya berilgan:
U quyidagi buyruq asosida ifodalanadi.
> piecewise(1-shart,f1, 2-shart, f2, …).
Masalan: berilgan funksiya
Quyidagi kurinishda yoziladi:
> f:=piecewise(x<0, 0, 0<=x and x<1, x, x>=1, sin(x));
Funksiyani aniqlang:
va unga x ni qushing. Buning uchun quyidagilar yoziladi:
> f:=piecewise(x<-1, x, -1<=x and x<1, -x^2, x>=1, -x);
>h:=unapply(q,[x,y]);
h(2,3); h:=32
>fl:=unapply(x^2+1,x,numeric);
fl(1); fl:=2
|
