avtomatik elektr tormozining uskunalarini ishlab ketishiga sabab bo‘ladi. EPT
ning avtomatikligi
shu bilan amalga oshiriladiki, uning erkin holatida chiziqli
boshqaruv simlari kuchlanish ostida bo‘ladi, tormozlash jarayoni simlarda tok
yo‘qolganda yoki kuchlanish kattaligi kamaygandagi holatiga to‘g‘ri keladi.
Avtomatik bo‘lmagan tormozlar harakat tarkibining bir birligi oralig‘ida
qo‘llaniladi (masalan: lokomotivdagi yordamchi tormoz). Bu tormoz bitta pult
orqali boshqariladi.
Avtomatikli pnevmatik tormozlar harakati xarakteristikasiga ko‘ra qattik,
bo‘lmagan, yarim qattiqlikdagi va qatiklariga bo‘linadi.
Q a t t i q b o‘ l m a g a n tormozlar tormozlanishga xar qanday zaryadkali
bosimda qo‘yib
yuborishi, to‘la qo‘yib yuborish - magistraldagi bosimni uncha
katta bo‘lmagan bosimda (0,015-0,03MPa) ishlab ketishi bilan xarakterlanadi.
Magistral bosimni tormozni qo‘yib yuborish holatida bo‘lganida yumshoqlik
tempi (0,03 MPa gacha1 minutda) bilan sekin - asta kamaytirilganda
to‘xtatmaydi. Qattiq bulmagan turdagi tormozni ishlaganidan so‘ng
tormoz
silindridagi bosim har qanday tempda magistralda oshadi.
Yarim q, a t t i q, tormoz xuddi qattiq, bo‘lmagan turidagi kabidir,
lekin
magistraldagi har bosim oshishi bilan qo‘yib yuborishiga uni ma’lum bosqichi
to‘g‘ri keladi ( tormoz silindridagi bosimni kamayishi).
Q a t t i q, tormozlar shu bilan xarakterlanadiki, tormoz magistralidagi xar
bosimi qattaligining o‘zgarishi, tempning o‘zgarishidan qat’iy nazar, tormoz
silindridagi ma’lum kattalikdagi bosimiga tegishli bo‘ladi. Bunday tormozlar
boshlang‘ich zaryadkadayoq to‘xtatadi.
Qattiq bo‘lmagan
va yarim qattiq, tormozlar drosselli teshikchalardan
tormoz magistrali orqali zaryadkalanadigan ishchi kameraga ega. Bunday
tormozlar ishchi kamerasi va magistraldagi bosimlar farqidan harakatlanadi,
shuning uchun har qanday zaryadli bosimdan ishlab ketishi mumkin.
Hamdo‘stlik
mamlakatlarida
qo‘llaniladigan
yuk
vagonlari
havotaq,simlagichlari qattiq, bo‘lmagan - tekis
va yarim qattiq - tepalik
bosqichida hsoblanadi. Qattiq
turdagi havotaqsimlagichlar esa, namunaviy
havotaqsimlagichlar o‘rniga
faqat murakkab, qiyaligi 0,040 va undai katta
bo‘lgan tepaliklarda qo‘llaniladi.
