7\12 (kasr chizig’i).
Oddiy kasrning “ikki qavatli” yozuvi qadimgi grek matematiklari orqali ishlatilgan. Ularda maxraj suratning ostida yozilgan lekin kasr chizig`i ishlatilmagan. Hind matematiklari maxrajni yuqoriga ko`tarishgan, arablar tomonidan bu format Yevropaga qabul qilingan. Kasr chizig`i birinchi marta Yevropada Leonardo Pizanskiy (1202) tomonidan fanga kiritilgan. Arximed davrida kasrning maxraji chiziqsiz, surat ustiga yozilar edi.
/ : ÷ (bo`lish amali).
Bo`lish belgisi “-“ gorizontal chiziq arab olimlari ishlaridan olingan.
Bo’lish belgisini Otred qiya to’g’ri chiziq ya`ni “/” orqali ifodalagan. Ikki nuqta ya`ni : orqali 1684-yilda Leybnits ifodalagan. Ulargacha esa “D” harfi ishlatilgan. Geron, Diofant va arablarning asarlarida gorizontal kasr chizig’i ham ishlatilgan Angliya va AQSHda bu belgi “÷” ko’rinishini olgan buni Iogann Ran (Jon Pel bilan birgalikda bo’lishi ham mumkin) 1659-yilda davom ettirgan. Buni “obelyus ” deb atashgan. Matematika stantartlari bo’licha Amerika milliy komiteti (Inglizchada National Committee on Mathematical Requirements) Obelyusni 1923-yilda amaliyotda qo’llashni to’xtatishga urundi. Lekin bu harakatlar zoye ketdi.
e (eyler soni).
e=2,71828 Eyler soninig standart ko`rinishini ko`rinib turganidek Eyler 1728-yilda yaratgan,1736-yilda chop etilgan. e soni Neper soni deyiladi.
|