|
rasm. Evtektoidli qotishma
|
| bet | 95/157 | | Sana | 16.12.2023 | | Hajmi | 24,24 Mb. | | #120531 |
Bog'liq 6,20 mavzulr slaydrasm. Evtektoidli qotishma
Rasm. Evtektik qotishma
Temir uglerodi qotishmalarda po’lat, cho’yan fazaviy o’zgarishlar faqat erish-qotish (birlamchi kristallanish)davrida emas, boshqa hollarda ham sodir bo’ladi. Masalan, temir (demak po’lat ham)qizdirilganda yoki sovutilganda bir holatdan-fazadan ikkinchi fazaga o’tadi (ikkilamchi kristallanish) polimorfik (allotropik) o’zgaradi.Temir 9110 S gacha Feα (kristallik panjarasi hajmi markazlashgan) holatda undan yuqori haroratda Feγ (yoqlari markazlashgan kristallik panjara) holatda bo’ladi. 13920 S dan boshlab yana hajmi markazlash kristallik panjaraga o’tadi.
Temir-uglerod qotishmalari suyuq holatdan asta-sekin uy haroratigacha sovitilganda ularda ferrit, tsementit, austenit, fazalarini hosil qilishini ko’rish mumkin.
Ferrit (F)-bu uglerodni alьfa temirdagi qattiq eritmasi. Bunda uglerod miqdori juda kam: 7270 S da 0,02 %, Uy haroratida: 200S da 0, 006 %
Austenit (A)-uglerodning gamma temirdagi qattiq eritmasi. Undagi uglerod miqdori: 11470S da 2,14 % gacha. Lekin, harorat pasayishi bilan uglerodning gamma temirda erishi pasayadi. 7270S da 0,83 % ga teng.
TSementit (TS)-temirni uglerod bilan hosil qilgan kimyoviy birikmasi-Fe3S. Unda uglerod miqdori 6,67 %.
Kesmalar usulidagi yoki richaglar qoidasidan foydalanib suyuq va qattiq fazalarni protsent va og’irlik tarkibini aniqlash mumkin. SHu tariqa ikki har-xil fazalar struktura tarkibini tashkil etuvchilarini miqdorini va ularni kontsentratsiyasini aniqlash mumkin. Buning uchun tanlangan nuqtadan, masalan, rasmdagi “V” nuqtadan GP va GS chiziqlarigacha gorizontal chiziq o’tkaziladi. “a” nuqtaning kontsentratsiya o’qidagi proektsiyasi (izi) shu haroratda ferritdagi uglerod miqdorini ko’rsatadi. “S” nuqtaning proektsiyasi esa austenitdagi uglerod miqdorini ko’rsatadi. Austenit va ferritlarni miqdorini aniqlash uchun kesmalarni teskari proportsionallik nisbatini olish kerak:
|
| |
