Mavzu : Elektrokimyoviy analiz metodi

Mavzu : Elektrokimyoviy analiz metodi.

Kimyoviy analizning bu usuli - elektrodlar ustida yoki elektrodlar oralig’ida payda bo’layotgan jarayonlarga asoslangan. Bunda sistemaning bir qancha qiymatlari (potensial, tok kuchi, elektr miqdori, elektr o’tkazuvchanlik yoki dielektrik xossa) o’zgaradi. Bu qiymatlar aniqlanadigan moddalarning eritmadagi konsentraciyalariga to’g’ri kelganligi yoki ularning o’ziga xos xossasi bilan belgilanganligi uchun ular yordamida shu moddaning tabiati va miqdorin aniqlash mumkin.

• Kimyoviy analizning bu usuli - elektrodlar ustida yoki elektrodlar oralig’ida payda bo’layotgan jarayonlarga asoslangan. Bunda sistemaning bir qancha qiymatlari (potensial, tok kuchi, elektr miqdori, elektr o’tkazuvchanlik yoki dielektrik xossa) o’zgaradi. Bu qiymatlar aniqlanadigan moddalarning eritmadagi konsentraciyalariga to’g’ri kelganligi yoki ularning o’ziga xos xossasi bilan belgilanganligi uchun ular yordamida shu moddaning tabiati va miqdorin aniqlash mumkin.
• Elektrokimyoviy yacheykada yuzaga keladigan jarayonlardan foydalanishga asoslangan analiz usullari elektrokimyoviy usullar deb ataladi. Elektrokimyoviy yacheyka - bir-biri bilan bog’langan elektrolit va elektrodlardan tashkil topgan sistema. Elektrod - bu zaryad uzatishning elektron mexanizmin (elektronlarning yo’naltirilgan harakati) ionli (ionlarning yo’naltirilgan harakati) mexanizmga ajratadigan chegara.

Ionlarning yo’naltirilgan harakati natijasida zaryadlarning o’tishi amalga oshadigan muhit elektrolit deb tushiniladi. Elektrolitlar aniqlanishi kerak bolgan moddalarni eritishi kerak, ammo ular bilan kimyoviy tasir qilmasligi kerak. U yoqari elektr o’tkazuvchanlikka va past qovushqaqlikka ega bo’lishi kerak. Elektrokimyoviy analiz usullarida elektrolitlar sifatida yoqari ionli tezligi va tarkibida oksidlanishga chidamli anionlar (perxloratlar, nitratlar) va ammoniy va ishqoriy er metallar kationlari bolgan tuzlarning eritmalari ishlatiladi. 0,01-0,1 mol/l kaliy, natriy, litiy xlorid eritmalari, shuning bilan birga acetat (fosfat, borat) bufer eritmalari qo’llaniladi. Asosan, suvli eritmalar elektrolitlar sifatida ishlatiladi. Suvda erimaydigan organik birikmalarni analiz qilishda suvsiz protonli (spirtlar, organik va noorganik bo’lmagan kislotalar, ammiak) va aprotonli (acetonitril, dimetilsulfoksid, tetragidrofuran) erituvchilar qo’llaniladi.

• Ionlarning yo’naltirilgan harakati natijasida zaryadlarning o’tishi amalga oshadigan muhit elektrolit deb tushiniladi. Elektrolitlar aniqlanishi kerak bolgan moddalarni eritishi kerak, ammo ular bilan kimyoviy tasir qilmasligi kerak. U yoqari elektr o’tkazuvchanlikka va past qovushqaqlikka ega bo’lishi kerak. Elektrokimyoviy analiz usullarida elektrolitlar sifatida yoqari ionli tezligi va tarkibida oksidlanishga chidamli anionlar (perxloratlar, nitratlar) va ammoniy va ishqoriy er metallar kationlari bolgan tuzlarning eritmalari ishlatiladi. 0,01-0,1 mol/l kaliy, natriy, litiy xlorid eritmalari, shuning bilan birga acetat (fosfat, borat) bufer eritmalari qo’llaniladi. Asosan, suvli eritmalar elektrolitlar sifatida ishlatiladi. Suvda erimaydigan organik birikmalarni analiz qilishda suvsiz protonli (spirtlar, organik va noorganik bo’lmagan kislotalar, ammiak) va aprotonli (acetonitril, dimetilsulfoksid, tetragidrofuran) erituvchilar qo’llaniladi.