PEDAGOGS
international research journal
www.pedagoglar.uz
Volume-3, Issue-1, February–2022
124
KISLOTALARNING OLINISHI, ISHLATILISHI VA FIZIK VA
KIMYOVIY XOSSALARI
Erkaboyeva Muyassar Azatboyevna
Qoraqalpog'iston Respublikasi Ellikqal'a tumani 18-maktab
kimyo fani o‘qituvchisi
Anotatsiya: Ushbu maqolada
Kislotalarning olinishi,ishlatilishi va fizik va
kimyoviy
xossalari,kislorodli va kislorodsiz kislotalar,kislotalarga
vodorodni
ta'sirihaqida ma‘lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar: Kislotalar, nordon, asos, pH, nitrat, xlorid, sulfat,
metallar,
Beketov,vodorod, kislorodsiz, kislorodli kislotalar.
Kislota (rus. кислота - "nordonlik") asos bilan reaksiyaga kirishadigan
moddadir. Kislota vodorod va kislota qoldigʻidan iborat boʻladi. Kislota kalsiy kabi
metallar va natriy karbonat kabi asoslar bilan reaksiyaga kirishadi. Suvli kislotalar
pH koʻrsatkichi 7 dan kam, bunda qancha kichik pH boʻlsa,
kislota shunchalik
kuchlidir.Keng tarqalgan kislotalar sirasiga sirka kislotasi (sirkada), sulfat kislotasi
(akkumulatorlarda) va vino kislotasi (mevalarda) kiradi. Kislotalar eritma, suyuq,
qattiq yoki gaz holatlarda boʻladi. Kuchli va baʼzi kuchsiz konsentratsiyalangan
kislotalar
yemirish xususiyatiga ega, biroq karboran va bor kislotasi kabilarda bu
xususiyat mavjud emas.Kislotalar uchun keng tarqalgan uchta taʼrif bor: Arrhenius
(talaffuzi: Arrenius), Brønsted-Lowry (talaffuzi: Broʻnsted-Louri)
va Lewis
(talaffuzi: Luis) taʼriflari. Arrhenius taʼrifi kislota eritmada gidroksoniy ionlari
(H3O+) konsentratsiyasini
oshiradigan moddadir, deydi. Brønsted-Lowry taʼrifi
qoʻshimcha qiladi: kislota proton donori boʻla oladigan moddadir. Kundalik hayotda
duch keladigan aksariyat kislotalar suvli eritma yoxud suvda eriydi, shuning uchun
ushbu ikki taʼrif koʻproq qaraladi. Kislota pHi 7 dan kamligi sababi gidroksoniy
ionlari konsentratsiyasi 10-7 mol/l dan oshiqligidadir.
pH gidroksoniy ionlari
konsentratsiyasi manfiy logarifmi, deb taʼriflangani uchun kislota pHi 7 dan
kichikdir. Brønsted-Lowry taʼrifiga koʻra osonlikcha
protonsizlasha oladigan har
