|
PEDAGOGS
international research journalBog'liq 124-128-1 20-mavzu (1), mtkjOWCOlP98nNQy51BkOtgJpUipUj26DI5HgGre, Virtual tutqunlikka qarshi kurashPEDAGOGS
international research journal
www.pedagoglar.uz
Volume-3, Issue-1, February–2022
126
ta'sirida lakmus qizil rangga, metiloranj pushti rangga kiradi, fenolftalein esa
rangsizligicha qoladi. Bunga ishonch hosil qilish uchun quyidagicha tajriba
io'tkazamiz. Oltita probirka olib, ularni shtativga uchtadan qilib lalohida-alohida
joylashtiramiz. Birinchi uchta probirkaga xlorid |kislotaning suyultirilgan
eritmasidan 1 ml dan, ikkinchi uchta probirkaga sulfat kislotaning suyultirilgan
eritmasidan 1 ml dan 'quyamiz. Xlorid kislota eritmasi quyilgan birinchi probirkaga
lakmusning binafsha rangli eritmasidan, ikkinchi probirkaga fenolftalein
eritmasidan, uchinchi probirkaga esa metiloranj eritmasidan 3 tomchidan tomizib
chayqatamiz. Xuddi shunday [tartibda sulfat kislota eritmalariga indikatorlar
eritmalaridan tomizib chayqatamiz.Kislotalarning metallarga ta'siri. Kislotalarning
eng muhim kimyoviy xossalaridan biri metallar bilan o'zaro ta'siriashishidir.Bunga
bir necha misollarni ko'rib chiqamiz.8 ta probirka olib, shtativga ulami 4 tadan ikki
qator qilib joylashtiramiz; Ikkala qatordagi probirkalaming birinchisiga magniy,
ikkinchisiga mx, uchinchisiga temir, to'rtinchisiga esa mis bo'lagidan solamiz.
Birinchi qatordagi probirkalarga xlorid kislotaning suyultirilgan eritmasidan 1 ml
dan quyamiz. Bunda har ikkala qatordagi dastlabki uchta probirkada reaksiya sodir
bo'lganligini,
to'rtinchi
probirkada
esa
o'zgarish
bo'lmaganligini
ko'ramiz.Reaksiyalar to'xtagandan keyin hosil bo'lgan eritmalardan bir necha
tomchisini shisha plastinka ustiga tomizib, ularni bug'latamiz. Shisha plastinka
ustida quruq moddalar (tuzlar) qoladi. Siz kuzatgan tajribalarda sodir bo'lgan
kimyoviy reaksiyalar quyidagi tenglamalar bilan ifodalanadi:
2HCl+Mg=MgCl2+H2 (gaz ajraladi) H2S04+Zn=ZnS04+H2 (gaz sekinroq
ajraladi)
2HCl+Fe==FeCl2+H2 (gaz sekin ajraladi) 2HCl+Cu (vodorod ajralmaydi)
Kislotalar bilan metallar orasidagi kimyoviy reaksiyalarf ancha mukammal
o'rgangan rus olimi N. N. Beketov metallami™ kislotalar molekulasidan vodorodni
va birikmalardan bir-birie siqib chiqarish qatorini tuzdi:
Cu. Hg, Ag, Pt. Au K.Na,Mg,Al,Zn.Fe,Ni,Sn,Pb,H
|
| |
