|
Mavzu : O’quvchilarga orfografik berish
|
| Sana | 30.10.2023 | | Hajmi | 230.88 Kb. | | #90994 |
Bog'liq Миллий кадириятлар, sALIQ KURSAVOY, Mamatqulova Xusnora, 4-sinf Tab, nazorat ishi 4-sinf kitobcha, CHIZIQLI algebra javobi 2, Sinf rahbar papkasi hujjatlari, sinf rahbari nizomi 2020, maktabda covidda ishlash, Bolalarni ijtimoiy tarbiyalashning ahamiyati va muhim jihatlari, 1. Hisob to‘g‘risida tushuncha, uning turlari, 7-mavzu. Hisob – kitob operatsiyalari hisobi (2 soat), ASAR BILAN TANISHTIRISH, 1-Ma\'ruza, 1 Reja : - Orfografik malakalarni shakllantirish
- Imlo qoidalari ustida ishlash
- Imloviy mashqlar
Orfografik malaka murakkab malaka bo’lib, quyidagilarga asoslanadi
So’zning morfemik tarkibini aniqlash
So’zni fonetik tomondan tahlil qilish
Metodikada orfografik mashqlarga :
Leksik – grammatik taxlil
Grammatik- orfografik tahlil ;
Bayonlar kiradi
Diktantlar
Ko’chirib yozish
O’quvchilarda ko’chirib yozish ko’nikmasini shakllantirishga oid asosiy qoidalarga quyidagilar kiradi
Har bir gapdagi so’zlarni bo’g’inlarga ajrating va ichingizda bo’g’inlab ayting
Ko’chirib yozishdan oldin
Ko’chiradiganingizni yaxlit o’qib chiqing
Ko’chirib yozganingizni asliga solishtiring
Kompleks shakllarga misollar
Ko’chirish. O’zakdosh so’zlarni aniqlab, o’zakni ajratish
Tanlab ko’chirish
Tartibsiz berilgan gaplardan bog’lanishli matn tuzish
Matn mazmuniga mos so’zni qavs ichida berilgan so’zlardan topib qo’yib ko’chirish
Aralash berilgan so’zlardan gap tuzish va yozish
Tushirib qoldirilgan qo’shimchalarni qo’yib ko’chirish, qanday qo’shimcha ekanini aytish, yozilishini tushuntirish
Ta’kidiy diktant
Qoidani tadbiq etish usullarini yaxshi bilib olish maqsadida foydalaniladi. Matnni yozishdan oldin, uni yozish jarayonida. Izohli yozuvdagi kabi. o’kuvchilar so’zni kanday yozishni va nima uchun shunday yozilishini tushuntirfdilar.
O’z diktant
Yoddan yozuvda o’rganilgai orfografik koida asosida yoziladigan so’zlar bo’lgan matnni o’kuvchilar o’zlari o’kib yodlaydilar (ko’rib idrok kiladilar) yoki o’kituvchi rahbarligida eshitib yodlaydilar (idrok kiladilar), keyin mustakil ravishda, o’zlari - o’zlariga diktovka kilib yozadilar.
Izohli diktant
O’quvchilar gaplar yoki yaxlit matnni diktovka bilan yozganlaridan so’ng kerakli qoidalarni eslab, ayrim so’zlarning yozilishini tushuntirib. isbotlab beradilar. Diktantning bu turida o’kuvchilar yozganlarini kollektiv bo’lib tekshiradilar, bu o’rganilgan orfografik koidalarga bolalar e’tiborini ko’prok jalb etadi. Matnni yozish jarayonida ular tekshiriladigan koida asosida yozilgan so’zlarning tagiga chizadilar; diktantni yozib bo’lgach, belgilagan so’zlarining to’gri yozilganini tekshiradilar.
Saylanma diktant
O’quvchilar diktovka kilingan gaplar yoki matnning xammasini yozmaydilar, balki o’qituvchi topshirigiga mos kisminigina (o’rganilgan koida asosida yoziladigan so’zlarni, so’z birikmalarinigina) yozadilar. Masalan, bosh xarflar bilan yoziladigan so’zlarnigina yozish (1- sinf), karatqich kelishigidagi so’zni u boglangan ot bilan yoki tushum kelishidagi so’zni u boglangan fe’l bilan birga yozish (3- sinf) kabi. Saylanma diktant o’kuvchilarda orfografik ziyraklikni o’stiradi.
Erkin diktant
Uncha katta bo’lmagan 3-5 qismli (abzatsli) matn tanlanadi. O’qituvchi avval matnni bir marta ifodali o’qib beradi (matn mazmuni yuzasidan suxbat o’tkazilishi, ayrim qoidalar eslatilishi ham mumkin); so’ngra matnning birinchi qismi qayta o’qib berilgach, o’quvchilar uning mazmunini yozadilar. Bunda ularga mazmunni buzmay, gap tuzilishini o’zgartirish, bir so’zni unga yakin ma’noli so’z bilan almashtirish erkinligi beriladi. Erkin diktant imlo koidalarini mustahkamlashga xizmat kilishi bilan birga, o’quvchilar nutkini o’stiradi, fikrlash kobiliyatini rivojlantiradi.
Rasm diktant
Predmet rasmini yoki o’zini ko’rsatib o’tkaziladi: predmet rasmi ko’rsatiladi, o’quvchilar uning nomini aytadilar va yozib vergul qo’yadilar, ish shunday davom etadi. (Birinchi so’z bosh harf bilan, qolganlari qoidaga ko’ra yozilishi eslatiladi). Rasm diktantda o’rganilgan qoidani ayniqsa, o’quv yili davomida o’rganiladigan imlosi qiyin so’zlarni to’g’ri yozishni puxtalash, shuningdek ularni o’quvchilar qanday o’zlashtirganliklarini sinash maqsadi ko’zda tutiladi.
|
| |
