O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAHSUS TA’LIM VAZIRLIGI
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
NUKUS FILIALI
«Telekommunkatsiya texnologiyalari» ta’lim yo’nalishi
1 kurs sirtqi talabasi
Tajimuratova Zulxumarning
Akademik yozuv fanidan
Mavzu: «Milliy qadiriyatlar –millat iftixori»
M U S T A Q I L I S H
Qabul qilgan:
U.Jaqsimova
Bajargan:
Z.Tajimuratova
«Milliy qadiriyatlar –millat iftixori»
Rejasi:
1. Qadriyatlar
2. Milliy va umuminsoniy qadriyatlar mushtarakligi
3. Qadriyatlarni jamiyat, millat hayotidagi o’rni
4. Xulosa
5. Foydalanilgan adabiyotlar
Mavzu: «Milliy qadiriyatlar –millat iftixori»
«Qadriyat» tushunchasi-juda keng tushuncha bo`lib, uning bir qismi-
ma`naviy
qadriyatlardir.
Milliy-ma`naviy
qadriyatlar-«milliylik»,
«Ma`naviyat» va «qadriyat» tushunchalari kesishgan nuqtada jamlangan
ijtimoiy hodisalarni o`z ichiga oladi.
«Milliy ma`naviy qadriyatlar» tushunchasiga quyidagicha ta`rif berish
mumkin: Muayyan millat vakillari uchun zarur va ahamiyatli, aziz va ardoqli
bo`lgan, manfaati va maqsadlariga xizmat qiladigan ma`naviy boyliklar,
amallar va tamoyillar, g`oyalar va me`yorlar milliy ma`naviy qadriyatlardir.
Har bir xalqning o`zi uchun e`zozli, qimmatli bo`lgan ma`naviy
boyliklari bo`ladi. Bular asrlar davomida avloddan-avlodga o`tib kelgan,
hozirgi kunda ham o`zining ahamiyati va qadrini yo`qotmagan, shu xalqning
iftixor manbaiga aylangan durdonalardir.
Masalan, qirg`iz xalqi «Manas» dostoni bilan, misrliklar qadimiy
piramidalar, frantsuzlar Parijdagi Luvr saroyi, o`zbeklar Samarqandu Buxoro
va Xiva bilan haqli ravishda faxrlanadilar.
Millat va elatlarning o`ziga xos tarixiy merosi, san`ati va adabiyoti
bilan bir qatorda ularning urf-odat va marosimlari, madaniy munosabat va
axloqiy fazilatlari ham ma`naviy qadriyatlar tizimiga kiradi. Bular xalqning
o`ziga xosligini saqlab qolishda, yosh avlodni tarbiyalashda, shaxsning
ijtimoiylashuvida muhim rol o`ynaydi.
Milliy qadriyatlar xalqning kundalik hayoti va turmush tarzida o`ziga
xos mezon vazifasini o`taydi. Ushbu qadriyatlar vositasida turli hodisa va
holatlarga, yangi paydo bo`layotgan faoliyat turlari va rasm-rusmlarga baho
beriladi.
Yosh avlodning hayotiy mo`ljallari, «zamon qahramoni» haqidagi
tasavvurlari ham ma`naviy qadriyatlardan kelib chiqib shakllanadi. Milliy
g`oyani ob`ektiv anglashda qadriyatlar va ma`naviyat olamini bilish va uni
amaliy o`rganish muhim ahamiyatga ega.
Har bir qadriyatning mohiyati va ahamiyati tabiat, jamiyat va ruhiy
olam hodisalarini bilish, ilmiy umumlashtirish, ijtimoiy va ma`naviy
taraqqiyotga ta`sir etish imkoniyatlari asosida belgilanadi.
Qadriyat turlari:
1. Inson yashab turgan moddiy muhit bilan bog`liq bo`lgan qadriyatlar.
2. An`analar, urf-odatlar va marosimlarda namoyon bo`ladigan axloqiy
qadriyatlar.
3. Insonning aql-idroki va amaliy faoliyati zaminida shakllangan
mehnat malakalari va ko`nikmalari, bilim va tajribalari, qobiliyat va
iste`dodlarida namoyon bo`ladigan qadriyatlar.
4. Odamlar o`rtasidagi jamoatchilik, hamkorlik, hayrihohlik,
hamjihatlikka asoslangan munosabatlarda namoyon bo`ladigan qadriyatlar.
5. Kishilarning yoshi, kasbi, jinsi va irqiy xususiyatlari bilan bog`lik
bo`lgan qadriyatlar.
Qadriyatlarni xilma-xil shakl va turlarga ajratib o`rganish mumkin:
1. Umuminsoniy qadriyatlar.
2. Mintaqaviy qadriyatlar.
3. Milliy qadriyatlar.
4. Diniy qadriyatlar.
Qadriyat — voqelikdagi muayyan hodisalarning umuminsoniy,
ijtimoiyaxloqiy,
madaniymaʼnaviy
ahamiyatini
koʻrsatish
uchun
qoʻllanadigan tushuncha. Inson va insoniyat uchun ahamiyatli boʻlgan barcha
narsalar, mas, erkinlik, tinchlik, adolat, ijtimoiy tenglik, maʼrifat, haqiqat,
yaxshilik, goʻzallik, moddiy va maʼnaviy boyliklar, anʼana, urf-odat va
boshqalar qadiriyat hisoblanadi.
Ijtimoiy fanlarning qaysi sohasida qadiriyatga doir tadqiqot olib
borilgan boʻlsa, bu tushunchaga shu jihatdan taʼrif berishga intilishgan.
Holbuki qadiriyat aksiologiyaga xos kategoriyadir. qadiriyatni
aksiologiya nuqtai nazaridan talqin qilish uni kategoriya sifatidagi mohiyati,
mazmuni, obʼyektiv asosi, namoyon boʻlish shakllari va xususiyatlarini
oʻrganish imkonini beradi.
Qadiriyat kategoriyasi faqat buyum va narsalarning iqtisodiy qimmatini
emas, jamiyat va inson uchun biror ahamiyatga ega boʻlgan voqelikning
shakllari, holatlari, narsalar, voqealar, hodisalar. talab va tartiblar va
boshqalarning qadrini ifodalash uchun ishlatiladi.
Ijtimoiy jarayonlar taʼsirida kishilarning qadryatlar toʻgʻrisidagi
qarashlari oʻzgarib boradi. Tarixiy zaruriyatga qarab goh u, goh bu qadiriyat
ijtimoiy taraqqiyotning oldingi safiga chiqadi. Mas, yurtni yov bosganida —
ozodlik, imperiya hukmronligi nihoyasida — istiqlol, urush davrida —
tinchlik,
tutqunlikda
—
erkinlik,
kasal
yoki
bemorlikda
—
sihatsalomatlikning qadri oshib ketadi.
Qadiriyatlar ijtimoiy tarixiy taraqqiyot mahsuli sifatida oʻz tarixiy
ildizi, rivoji, vorislik jihatlariga ega. Qadiriyatlar mehnat, ishlab chiqarish
sohasidagi faoliyat, insonlar oʻrtasidagi munosabatlar uchun foyda
keltiradigan narsalar, hodisalar, xattiharakatlar majmuasi sifatida yuzaga
kelib, ayrim kishilar, ijtimoiy guruhlar faoliyati, xatti harakatini maʼlum
yoʻnalishga buradigan, tegishli meʼyorga soladigan maʼnaviy hodisaga
aylanadi.
Qadiriyatlar umumbashariy, milliy, shaxsiy boʻlishi mumkin. Olam,
tabiat
va
jamiyatning
eng
muhim
tomonlarini,
qonunqoidalarini,
aloqadorliklarini ifodalaydigan qadiriyatlar umumbashariy xususiyatga ega.
Bunday qadiriyatlar oʻz ahamiyatini yoʻqotmaydigan, abadiy qadiriyatlardir.
Muayyan bir elat, millat, xalqning hayoti, turmush tarzi, tili,
madaniyati, maʼnaviyati, urf-odat va anʼanalari, oʻtmishi va kelajagi bilan
bogʻliq qadiriyatlar milliy qadiriyatlardir. Inson, uning faoliyati, turmush
tarzi, eʼtiqodi, umr maʼnosi, odobi, goʻzalligi bilan bogʻliq qadiriyatlar
shaxsiy qadiriyatlardir. Qadiriyatlar komil insonni tarbiyalashda muhim omil
boʻlib xizmat qiladi.
Bugungi kundagi turli zararli ta’sirlardan saqlanish, har qanday
sharoitda ham xalqimizga azaldan xos bo’lgan milliy qiyofa, betakror
fazilatlar egasi bo’lib qolishimizda qadimiy an’ana va qadriyatlarimizni
asrab-avaylab, ularga amal qilib yashash o’ta muhim ahamiyat kasb etadi.
Yer yuzidagi har bir millat faqat uning o’ziga xos bo’lgan an’ana va
qadriyatlari bilan alohida ajralib turadi, tabiiyki, har qaysi xalqning bebaho
boyligi bo’lgan bunday qadriyat va an’analar bir-ikki kunda paydo bo’lib
qolmagan. Insoniyatnrng necha ming yillik tarixiy tajribasi shuni
ko’rsatadiki, biror-bir narsaning an’anaga, ayniqsa, qadriyatga aylanishi uzoq
davrni talab qiladi.
Yillar, asrlar davomida muayyan qarash, odat, tushuncha, tajribalar
zamonlar, avlodlar sinovidan o’tadi, sayqal topib boradi. Agar ular keyingi
avlodlar tomonidan ham qabul qilinsa, davom ettirilib, urf-odatga aylansa,
demakki, endi ularni milliy an’ana va qadriyat deb atash mumkin bo’ladi.
Millat uchun muhim ahamiyatga ega bo’lgan etnik jihat va xususiyatlar
bilan bog’liq qadriyatlar milliy qadriyatlar deyiladi. Milliy qadriyatlar
millatning tarixi, yashash tarzi, ma’naviyati hamda madaniyati bilan
chambarchas bog’liq holda namoyon bo’ladi.
O’zbek xalqining asrlardan asrlarga o’tib kelayotgan milliy qadriyatlari
ham uzoq tarixiy jarayonda shakllangan. Jumladan, o’zi tug’ilib o’sgan ona
yurtiga ehtirom, o’z taqdirini mana shu yurtsiz tasavvur qila olmaslik, o’tgan
ajdodlar xotirasiga sadoqat, kattalarga doimiy hurmat ko’rsatish, har qanday
sharoitda ham hayo va andishani saqlash, turmushda poklikka alohida e’tibor
berish singari ko’plab fazilatlar bizning milliy qadriyatlarimiz asosini tashkil
etadi.
Qadriyatlar tushunchasi nihoyatda xilma-xil ma‘noda turli soxalarda
qo’llaniladi. Qadriyatlar to’grisidani fan bu aksiologiyadir. Bu atama ilmiy
bilimlar soxasiga o’tgan asrning ikkinchi yarmida nemis aksiologii
E.Gertman va frantsuz olimi P.Lapi tomonidan kiritilgan.
Garbda bu atama grekcha «qadriyat» va «fan», «ta‘limot»
tushunchalariga asoslanadi. Qadriyatni aksiologik nuqtai–nazardan talqin
qilish, uning kategoriya sifatidagi mazmuni, ob‘ektiv asosi va sub‘ektiv
jihatlari, namoyon bo’lish shakllari va xususiyatlarini o’rganishga imkon
beradi.
Qadriyat kategoriyasi buyum yoki narsalarning iqtisodiy qimmatini
ifodalaydigan tushunchadan farq qiladi. Qadriyatlar inson uchun biror
ahamiyatga ega bo’lgan vokelikning shakllari, narsalar, voqealar, jarayonlar,
holatlar, sifatlar, talab va tartiblar qadrini ifodalash uchun ishlatiladigan
kategoriyadir.
Ma‘naviy madaniyat yoxud «ma‘naviyat»ning mаg’zini (yadrosini)
qadriyatlar tashkil etadi. Qadriyat alloqanday hodisa, voqea yoki narsaning
o’ziga xos xususiyati yoki xossasi emas, balki uning mohiyati, o’z navbatida
borlikning у yoki bu ob‘ektining yashashi, mavjud bo’lib turishi uchun tom
ma‘nodagi zaruriy shartidir.
Qadriyatlar inson bisotida turli - tuman ehtiyojlarning va his -
tuyg’ularning mavjudligidan dalolat beradi, atrofida sodir bo’layotgan
voqealarni, hodisalarni turlicha baholashlari uchun zamin yaratadi.
Chunonchi birovlar uchun o’ta qadrli, o’ta muhim ahamiyatga ega
bo’lgan, u yoki bu hodisa, boshqa birovlar uchun qadrsiz, sariq chaqalik
ahamiyatsiz bo’lishi mumkin.
Xuddi шuning uchun ham qadriyatlarni oddiy qilib ijobiy yoki salbiy
(ahamiyatsiz, ahamiyat kamroq, qadr-qimmat sezilmaydigan), absalyut va
nisbiy, ob‘ektiv va sub‘ektiv qadriyatlarga bo’lish mumkin.
Mazmuniga qarab mantiqiy, etik, estetik va narsalar qadriyatlariga
bo’lish mumkin. Shuningdek, qadriyatlarni haqiqatni, ezgulikni, go’zallikni
ulug’lovchi qadriyatlarga ajratish mumkin.
Xalqimiz juda qadim paytlardan boshlaboq ko’chmanchilikdan o’troq
hayot kechirishga o’tgan, shunday hayot tarziga o’rgangan. Odamlar o’zi
o’rnashib qolgan yerni, uning atrofidagi suv manbalarini qadrlashni, asrashni
odat qilganlar. Chunki mana shu yer va suv yordamida olinadigan hosil
insonlarning rizqi, tirikchiligina muhim manbayi hisoblangan. Bunday o’troq
hayot tarzi odamlarni jamoa bo’lib, bir-biriga yelkadosh bo’lib yashashiga,
mehnat qilishi mehnat mahsullarini o’zaro ayirboshlash orqali savdo
munosabatlari kirishishiga olib kelgan. Shu tariqa qishloq xo’jaligi hamda
shahar madaniyati yuksala borgan. Yurtimizda bunyod etilgan Samarqand,
Qarshi, Buxoro, Xiva, Shahrisabz, Andijon, Marg’ilon, Termiz va Qo’qon
singari o’nlab shaharlarning yoshi ming yillar bilan o’lchanishi ham bejiz
emas.
Demoqchimizki, xalqimiz o’zi tug’ilib o’sgan yer-zaminga qattiq
bog’langan, uni e’zozlashni bolaligidan o’rganib, his qilib o’sadigan millat
sanaladi. Demak, xalqimizning o’z yurtiga cheksiz sadoqati, ehtiromi bilan
bog’liq milliy an’ana va qadriyatlari uning boy tarixi bilan izohlanadi. Xuddi
shuningdek, xalqimizning kattalarga hurmat, kichiklarga izzat ko’rsatish,
mehmondo’stlik, yordamga muhtojlarga shafqatli bo’lish, hayo, ibo va mehr-
oqibat, ahli ayolini — oilasini asrash, maishiy turmushda poklikni yuksak
qadrlash singari an’ana va qadriyatlari ham hayotning uzoq sinovlaridan
o’tgan o’lmas ma’naviy merosimiz sanaladi.
Mustaqillikning dastlabki kunlaridan e’tiboran xalqimizning xotirasini
tiklash, qadimgi urf-odat va qadriyatlarini e’zozlash, muqaddas qadamjolarni
asl holiga qaytarish yuzasidan chinakam tarixiy ahamiyatga molik ishlar
amalga oshirila boshlandi. Ushbu keng ko’lamli jarayon birgina o’zbek
millatining tili, dini va qadriyatlarini tiklash, rivojlantirish bilan cheklanib
qolmay, balki mamlakatimizda istiqomat qiluvchi barcha millat va elatlarning
qadriyatlariga yuksak hurmat ko’rsatish bilan uzviy tarzda olib borilmoqda.
Bu esa O’zbekistonni o’zining muqaddas Vatani deb barcha fuqarolarimiz
orasidagi o’zaro hurmat, birodarlik, bag’ri kenglik fazilatlarining namoyon
bo’lishida, Yurtboshimizning «Shu aziz Vatan barchamizniki» degan ezgu
g’oyasi hayotga izchil tatbiq qilinishi muhim ro’l o’ynamoqda.
Qadriyatlar jamiyat ijtimoiy - iqtisodiy, madaniy -ma‘naviy
taraqqiyotining mahsulidir. Shuning uchun ham qadriyatlarda zamonning
ruhi, imkoniyatlari, o’sha zamonda yashagan odamlarning orzu - umidlari,
istaklari, atlab va ehtiyojlari o’z ifodasini topadi.
Zamonlar o’tishi bilan qadriyatlarning mazmuni va ma‘nosi o’zgarib
boradi. Xuddi shuning uchun ham qadriyatlarning tarbiyaviy ahamiyatga
baho berganda konkret tarixiy shart - sharoitlarni doimo nazarda tutmoq
zarur.
Qadriyatlarni jamiyat, millat hayotidagi o’rni, ijtimoiy xarakteriga
qarab milliy va umuminsoniy, sinfiy yoki diniy, shuningdek kishilarning
yoshi, professional xususiyatlariga xos qadriyatlarga bo’lish mumkin.
Insonning qadr - qimmati, sha‘ni, or - nomusi, milliy g’ururi - milliy
qadriyatlar bilan bevosita bog’liqadiriyat
Milliy qadriyatlar, har bir millatning o’ziga xos xususiyatlari, xossalari,
belgilari, alomatlarini ifodalovchi falsafiy tushuncha bo’lib, o’sha millat
bosib o’tgan ijtimoiy taraqqiyot jarayonida shakllangan milliy madaniy
meros xazinasiga qo’shgan hissasini, ulushini ifodalaydi. Xuddi shu milliy
o’ziga xoslik, o’ziga moslik, millat madaniyatida, adabiyotida, san‘atida,
tilida, dinida, tarixiy xotirasida, yashash ishlash va fikrlash atrzida, urf-
odatlarida, rasm - rusumlarida, bayramu - sayillarida o’z ifodasini topadi.
Milliy qadriyatlar milliy ma‘naviy madaniyat ifodasi bo’lib, har bir
millatning insoniylik xazinasiga qo’shgan munosib hissasining hosilasidir.
Milliy qadriyatlar, shubhasiz, millatning ravnaqi yoki inqirozi bilan
bevosita bog’liq bo’ladi. Boshqacha aytganimizda milliy qadriyatlar
millatning o’tmishi va buguni bilan bog’liqadiriyat Shuning uchun ham,
«milliy qadriyatlar millat rivojlanishi bilan rivojlanadi, inqirozga uchrashi
bilan qadrsizlanadi.
Shuning uchun ham, millat - o’zining qadriyatlarini vujudga keltirib,
ularning yangi - yangi qirralarini va jihatlarini sayqallashtirib, taraqqiyot
jarayonida takomillashtirib turishi ma‘nosida o’z qadriyatlarining haqiqiy
egasi, makon va zamondagi ilgarilanma harakatdan iborat o’zgarishlar
jarayonida ularni o’tmishdan kelajakka atmon yetkazib boradigan eng asosiy
ob‘ektdir».
Milliy qadriyatlarning negizini urf - odatlar, rasm -rusumlar, bayramu-
sayillar tashkil etadi. O’zbek milliy qadriyatlari mazmunida insonparvarlik
g’oyalari yotadi.
Uzoq tarix davomida o’zbeklarning o’z aro munosabatlarida, kundalik
turmush tarzida o’z aro hamkorlik va hamdardlik, vafodorlik va o’zaro
hurmat, biri - biriga suyanish va yaxshi qo’shnichilik, bolajonlik va ota -
onaga hurmat, mehr - oqibat va sadoqat har tomonlama e‘zozlanib kelinadi.
Milliy qadriyatlar o’sha millatga mansub har bir kishi tomonidan
yaratilgan, insoniylik, odamiylikka xos fazilatlar, xislatlar, xosiyatlarni milliy
- madaniy meros xazinasiga qo’shgan hissasini ifodalovchi buyuk
ko’rsatkichdir.
Milliy qadriyatlarni tiklash - ularga hozirgi zamonga mos yangi
mazmun ato etish demakdir. Xuddi shuning uchun ham, O’zbekiston davlat
mustaqilligiga erishishi bilan mamlakatimizga hozirgi zamon civilizaciyasi
talablariga javob beruvchi umuminsoniy demokratik Qadriyatlar xalqimiz
turmush tarziga kirib kela boshladi.
Inson haq - huquqlariga rioya qilish, tadbirkorlik erkinligi, matbuot
erkinligi, ana shular jumlasidan edi. «Ushbu demokratik qadriyatlar
jamiyatimiz uchun muhim ahamiyatga egaligi haqida gapirar ekanmiz, bu
qadriyatlar tarixiy jihatdan ham, etnik - madaniy jihatdan ham xalqimizning
o’ziga xos xususiyatlariga zid emasligini qayta-qayta ta‘kidlashni istardik».
Umuminsoniy demokratik qadriyatlarning eng muhimi - inson haq –
huquqlari va erkinliklarini har tomonlama himoya qilishdir. Insoniyat tarixida
Buyuk francuz revolyuciyasi (1789) qabul qilgan «Inson va grajdanlar
huquqlari dekloratciyasi», 1948 yilning 10 dekabrida BMT Bosh
Assambeliyasi tasdiqlagan «Inson huquqlarining eng umumiy dekloratciyasi»
- inson haq - huquqlari va erkinliklarini himoya qilishga qaratilgan tarixiy
hujjatlar edi.
O’zbekiston davlat musatqilligiga erishishi bilan mustabid tuzum
sharoitida oyoq osti qilingan inson haq - huquqlari va erkinliklarini tiklash,
uni himoya qilishga kirishdi.
Insonning asosiy xuquqlari va erkinliklari O’zbekiston Respublikasi
Asosiy qonuni – Konstituciyaning umumiy qoidalari va olti bobdan iborat
ikkinchi bo’limida xuquqiy jihatdan mustahkamlandi. Shuningdek,
demokratiya, barqarorlik, oshkoralik, tinchlik, hamkorlik kabi Umuminsoniy
qadiriyatlarning rivoj topishi uchun ham imkon yaratildi.
Milliy va umuminsoniy qadriyatlarning uyg’unlashib borayotganligini,
mustaqillik yillarida O’zbekistonda vujudga kelgan - fuqarolarni tinch, totuv
yashashga, barqarorlikka intilishida ham yaqqol ko’rish mumkin.
Endilikda tinchlik, millatlararo totuvlik, barqarorlik O’zbekistonda
yashovchi barcha xalqlarni, millatlarni, elatlarning buyuk ijtimoiy-siyosiy
Qadiriyatiga aylanmoqda. Jahon civilizaciyasining talablariga mos tushuvchi
bunday qadiriyatlarni shakllanishida va rivojlanishida, kishilar turmush
tarzida mustahkam o’rnashib olishida mustaqillik yillarida mamlakatimizda
amalga oshirilayotgan bir qator xayrli tadbirlar turtki bermoqda.
XULOSA
Yuqoridagi fikrlarimizdan quyidagi xulosalar kelib chiqadi:
1. Qadriyat allaqanday hodisa, voqea yoki narsaning o’ziga xos
xususiyati yoki xossasi emas, balki uning mohiyati, o’z navbatida borlikning u
yoki bu ob‘ektining yashashi, mavjud bo’lib turishi uchun tom ma‘nodagi zaruriy
shartidir.
2. Qadriyatlarni jamiyat, millat hayotidagi o’rni, ijtimoiy xarakteriga qarab
milliy va umuminsoniy, sinfiy yoki diniy, shuningdek kishilarning yoshi,
professional xususiyatlariga xos qadriyatlarga bo’lish mumkin.
3. Milliy qadriyatlar, har bir millatning o’ziga xos xususiyatlari, xossalari,
belgilari, alomatlarini ifodalovchi falsafiy tushuncha bo’lib, o’sha millat bosib
o’tgan ijtimoiy taraqqiyot jarayonida shakllangan milliy madaniy meros xazinasiga
qo’shgan hissasini, ulushini ifodalaydi. Umuminsoniy qadriyatlar esa barcha millat
vakillariga xos bo’lgan qadriyatlarni ifodalaydi.
Ma'naviy qadriyatlar ular moddiy bo'lmagan, ruhiy, aqliy, tasavvufiy yoki
diniy bilan bog'liq bo'lgan afzal ko'rilgan xatti-harakatlar va e'tiqodlardir. Inson bu
qadriyatlarni axloqiy shakllanishni boshlaganda butun hayoti davomida
rivojlantiradi, chunki ular madaniyat tomonidan tasdiqlangan yaxshi xulq-atvor va
urf-odatlarga aylanadi.
Masalan, sezgir, tinch, meditatsion yoki odamlar o'rtasidagi aloqani qadrlash
ma'naviy qadriyatlar bo'lishi mumkin; ular moddiy bo'lmagan tushunchalar bo'lib,
ular "ruh" bilan bog'liq deb hisoblanadi.
Umuman olganda, ma'naviy qadriyatlar odamlarning ma'naviy rivojlanishiga
hissa qo'shadigan narsalarga moddiy tekislik bilan hech qanday aloqada
bo'lmasdan qaratilgan.
Ular insonning shaxsiy amalga oshishi ma'nosida juda ta'sirchan va ularning
bir-birlari bilan munosabatlariga ta'sir qiladi.
Ma'naviy qadriyatlarning asosiy xususiyati shundaki, ular diniy e'tiqodlar
bilan bog'langan va shu ma'noda odamlar va xudo o'rtasida barqaror munosabatlar
mavjud bo'lishiga imkon beradi. Ular g'ayritabiiy tekislikda
shaxsni
takomillashtirishga intilishadi.
Qadriyatlar insoniyat tomonidan ming yillar davomida olingan bilimlarning
mohiyati va kvintessentsiyasini ifodalaydi. Qadriyatlar insonga doimiy ravishda
o'sishi, rivojlanishi va rivojlanishi uchun zarur bo'lgan bilimlarni beradi.
Qadriyatlar bu energiyani yuqori darajadagi shaxsiy ehtiyojlarga
yo'naltiradigan ma'naviy qobiliyatlardir. Sizga 100 ta insoniy qadriyatlarning
ushbu ro'yxati ham qiziqishi mumkin.
| 