|
Mavzu: axborot xavfsizligining konseptual modeli
|
| bet | 2/6 | | Sana | 01.02.2022 | | Hajmi | 19.22 Kb. | | #16873 |
Bog'liq AXBOROT XAVFSIZLIGINING konsetua 1. Axborot tizimlari yoki axborot resurslariga kim egalik qilish, 238-242Maxfiylikni ta‘minlash.
Yuqorida keltirilgan ta‘rifdan axborot xavfsizligini ta‘minlashni avvalo axborot munosabatlarining sub‘ektlarini va ularning manfaatlarini aniqlashdan boshlash lozimligi kelib chiqadi.
Axborot xavfsizligi nafaqat axborot tizimiga bog`liq, balki bu axborot tizimining normal ishlashini ta‘minlovchi boshqa faktorlarga ham bogliqdir. Bu faktorlar qatoriga elektr, suv, issikliq ta‘minoti, kommunikatsiya vositalari, xizmat ko`rsatuvchi personalni kiritishimiz mumkin. Yuqorida keltirilgan ta‘rifdagi “ta‘minlovchi infrastruktura” sifatida aynan shu faktorlar nazarda tutilgan. Bu faktorlar mustaqil ravishda ham o`ziga xos ahamiyatga ega, lekin bizni bu faktorlar axborot xavfsizligiga qay darajada ta‘sir ko`rsatishi jihatidangina qiziqtiradi.
Yukoridagi ta‘rifda kelishib qabul qilib bo`lmaydigan zararli ta‘sirlardan himoyalash ta‘kidlangan. Tabiiyki, barcha zararli ta‘sirlardan himoyalanishning iloji yo`q. Agar zararli ta‘sirdan ximoyalanish uchun qilinadigan sarf-xarajatlar keltiriladigan zarar okibatlarini bartaraf kilish xarajatlariga nisbatan ko`proq bo`lsa, tabiiyki bunday ta‘sirlardan ximoyalanish maqsadga muvofiq emas. Demak ba‘zi zararli ta‘sirlarni kabul kilishga to`g`ri keladi va kelishib (qabul qilib) bulmaydigan zararli ta‘sirlardangina ximoyalanish kerak. Qabul qilib bo`lmaydigan zararlar sifatida insonlar xayotiga yoki atrof–muxit xolatiga taxdid soluvchi ta‘sirlarni qarash mumkin. Ko`p xollarda zararli ta‘sir okibatini pul (yoki boshqa moddiy) birliklarda o`lchash mumkin va axborot xavfsizligining vazifasi zararli ta‘sir oqibatini ma‘lum chegarada ushlab turishdan iborat bo`ladi.
Axborot xavfsizligini buzilishi olib keluvchi imkoniyat taxdid deb ataladi. Taxdid informatsion tizimdagi zaiflik oqibatida vujudga keladi. Zaiflik deganda informatsion tizim ishlashini belgilovchi parametrlarning axborot xavfsizligi nuqtai-nazaridan muvaffaqiyatsiz tanlangan, noqulay qiymatlari (xolatlari) to`plami tushuniladi. Amalga oshirilgan taxdid xujum deb ataladi. Axborot tizimining xafsizligiga taxdid soluvchi shaxsni «g`arazgo`y» deb ataymiz. 1-rasmda axborot xavfsizligi asosiy tushunchalari o`rtasidagi bog`lanishni aks ettiruvchi semantik to`r keltirilgan .
|
| |
