|
Mavzu: bozor iqtisodiyotida davlatning makroiqtisodiy muvozanatni ta'minlash
|
| Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 213,46 Kb. | | #235946 |
Bog'liq portal.guldu.uz-BOZOR IQTISODIYOTIDA DAVLATNING MAKROIQTISODIY MUVOZANATNI TA`MINLASH Mavzu: MAKROIQTISODIY MUVOZANATNI TA'MINLASH VA INQIROZGA QARSHI SIYOSATI REJA:
1
2
3
4
5
1.
Iqtisodiyotdagi barcha murakkab takror ishlab chiqarish aloqalari makroiqtisodiy muvozanat zaruratligini oshiradi. Makroiqtisodiy muvozanat davlatning boshqaruvi ta'sirisiz ijobiy natijalarga erisha olmaydi. Bozor iqtisodiyotida bunday muvozanatni namoyon bo'lishining muhim shakli bo'lib, jami talab va jami taklif barqarorligi hisoblanadi.
Birinchi galda obyektiv qonuniyat, ya'ni jamiyat daromadlari va xarajatlari o'rtasidagi muvozanatning zarurati makrodarajada yuzaga keladi. Bu muvozanatning aniq shakli bo'lib, jami taklif (yaratilgan YalM) va jami talab (iste'mol etilgan YalM) o'rtasidagi muvozanat hisoblanadi. Bozor mustaqil holda, davlat aralashuvisiz ta'kidlangan muvozanatni ta'minlay olmaydi.
Jami talab va jami taklif o'rtasidagi muvozanat yuzaga kelgan sharoitdagina makroiqtisodiy muvozanatga erishiladi. Jami talab va jami taklif o'rtasidagi mutanosiblikda ne'matlarni oldi-sotdisi, ma'lum bir muddat davomida milliy iqtisodiyotda ishlab chiqarilgan va yakuniy iste'mol etishga yo'naltirilgan jamg'arish, iste'mol va sof eksport bilan bog'liq jami munosabatlar yig'indisi namoyon bo'ladi.
2.
Klassik siyosiy iqtisod namoyandalari bozorning o'zi umumiqtisodiy muvozanatni ta'minlaydi, bu o'rinda davlatning aralashuvi shart emas, deb hisoblaydilar. Ularning konsepsiyasiga ko'ra umumiqtisodiy muvozanat asosida J.B.Seyning «bozor qonuni» yotadi, unga ko'ra taklif etilgan tovar o'zida talabni yuzaga keltiradi, ya'ni ma'lum hajmda ishlab chiqarilgan tovarlar avtomatik tarzda yaratilgan tovarlar qiymatiga mos daromadni keltiradi, faqatgina ishlab chiqarilgan tovarlarni sotish lozim bo'ladi.
Keynsning fikricha jami talab (xarajat) 4 qismdan tashkil topadi:
Jamg'arish
3.
Avvalgi
Valuta
Pul-kredit
Moliyaviy
Birja kr
Agrar krizis
Ekologik krizis
Tarmoqlar krizisi
4.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining O'zbekistonga ta'siri boshqa ko'pgina davlatlarga nisbatan birmuncha yumshoq bo'layotganini hayotning o'zi tasdiqlamoqda. Bunga sabab O'zbekistonda qabul qilingan o'ziga xos islohot va modemizatsiya modeli asosida mamlakatimizda amalga oshirilgan tub o'zgarishlar milliy iqtisodiyotimizning barqaror va mutanosib rivojlanishini tashqi salbiy holatlarga, turli inqirozlarga bardoshli bo'lishini ta'minladi.
O'zbekistonda jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining oqibatlarini oldini olish va yumshatish imkonini beradigan omillar quyidagilardan iborat:
Fermer xo'jaliklarini qo'llab-qu
Tashqi savdo tarkibida chuqur ijobiy o'zgarishlarni amalga oshirishga muvaffaq bo'linganligi.
Mamlakat tashqi qarzining mo'tadil darajasini ta'minlashga muvaffaq bo'linganligi.
Mamlakat iqtisodiyotiga jalb etilayotgan xorijiy investitsiyalar miqdorining barqaror o'sish sur'atiga ega bo
5.
XX asrning oxiri va o'tgan asrning boshlarida davlatning ijtimoiy-iqtisodiy vazifalari asosan rivojlangan bozor iqtisodiyoti mamlakatlarida yetarlicha kegaytirildi, Davlat xarajatlari 40-50 % ga etdi, YalM ga nisbatan esa bundanda ko'proq. Gap shundaki, nafaqat miqdor krsatkichlari, balki sifat o'zgarishlariga ham erishildi. Aholining muhtoj qismiga davlat xarajatlari darajasi oshdi
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish jarayonida keyns va monetarizm kabi neoklassik konsepsiyalaridan zururlari tanlanib foydalanilmoqda. Ularning asosida funksional iqtisodiy tizimlar(FIT) ko'rinishida o'z-o'zmi boshqarish mexanizmining keng tizimi shakllantirilmoqda. FIT — bu iqtisodiyotni tartibga solishning yagona mexanizmida keynschilik, monetarizm va neoklassik konsepsiyalarning o'ziga xos aralashmasidan iborat.
FIT
E'tiboringiz uchun rahmat !!!
|
| |
