|
Mavzu: Elektronning effektiv massasi. Reja
|
| bet | 1/4 | | Sana | 31.05.2024 | | Hajmi | 1,16 Mb. | | #258281 |
Bog'liq 3-Mavzu Elektron (3) Mavzu: Elektronning effektiv massasi. REJA: - Effektiv massa haqida tushuncha.
- Fermi energiyasi va tezligi.
Elektronning davriy maydondagi harakatini qanchalik erkin harakatga olib kelish masalasini ko‘rib chiqamiz. Erkin elektronning harakati shu bilan xarakterlanadiki, uning to‘liq energiyasi kinetik energiyaga teng: E= (3.1) Impulsni quyidagicha yozishimiz mumkin p=hK bu yerda K=( L-metall kubsimon bo‘lagining qirrasi uzunligi ). To‘lqin soni k=. Bu formulani oldingisi bilan tenglashtirib va λ ni uznlik birligi deb qabul qilib, quyidagini yozish mumkin : K= U holda p= yoki U holda p= yoki P= (3.2) ushbu ifoda o‘rinli. (3.2) ni (3.1) ga qo‘yib, erkin elektronning energiyasi uchun ifodani hosil qilamiz : E= ( (3.3) 3.1.Rasm. Elektronning effektiv massasini tushuntirish m*= –bu ifoda elektronning effektiv massasini ifodalaydi. m*= –bu ifoda elektronning effektiv massasini ifodalaydi. Elektronning effektiv massasi –energetik zona chegarasi yaqinida joylashgan elektron tezlanishi bilan, unga ta’sir etayotgan kuch orasidagi proporsionallik koeffitsienti sanaladi. Kristall panjaralardagi turli elektronlar bilan ish ko‘rishga to‘g‘ri keladi, bular s-holatdagi elektronlar bo‘lishi mumkin, r-holatda joylashgan elektronlar bo‘lishi mumkin. Effektiv massa haqiqiy massadan farq qilib, zarraning energetik zonasini, inertsion va gravitatsion xossalarini aniqlashga yordam bermaydi. Effektiv massa tushunchasini kiritish bilan biz kristallardagi davriy maydonda elektronni o’rtacha tezlik bilan harakat qiladi deb ko’rishimiz mumikin. Yani kristallarda elektronningenergiyasi kvaziimpulsi bilan (bu yerda electron impulsi klassik mexanikada ko’riladigan elektron impulsidan farq qiladi, shuning uchun uni impulsga o’xshash- kvaziimpuls deb yuritamiz ) quyidagicha bog’langan deb qarasak bo’ladi:
|
| |
