Mavzu: Elektronning effektiv massasi. Reja

Elektronning effektiv massasi –elektron energetik zonaning qaysi joyida turganligiga qarab aniqlanadi.

Brillyuen zonalari fizikaviy nuqtai nazardan, k –fazosida to‘ldirilgan birelektronli energiya sathlari zonalari chegarasini ifoda etadi. Bu zonalar chegarasida energiya uzulishlari mavjud bo‘ladi. Brillyuen zonalari –Breggi tekisliklari bilan chegaralangan sohalar bo‘lib, ularning sirtida –kuchsiz davriy potensialning ta’siri ham sezilarli bo‘ladi. Zonalarning chuqurliklarida erkin elektronlar energetik sathlariga tuzatishlar unchalik sezilmaydi.

Brillyuen zonasi chegarasining holati – kristallning tuzilishi bilan aniqlanadi. Brillyuenning har bir zonasi uch o‘lchamli fazoda – teskari panjara uchun Vigner-Zeytsning elementar yacheykasi sanaladi. r-fazoda (qandaydir bir kristall tuzilish bilan bog‘liq) qandaydir Brave panjarasidagi Brillyuenning birinchi zonasi haqida gapirilayotganda , albatta shunga mos teskari panjaraning Vigner-Zeyts yacheykasi nazarda tutiladi. K-fazosidagi sirt, to‘ldirilgan energetik satihlarni –to‘ldirilmaganidan ajratib turuvchi, - Fermi sirti deyiladi. U o‘zida doimiy energiyali sirtni nazarda tutadi. KF-radiusli sfera (kF-Fermi to‘lqin vektori) to‘ldirilgan bir elektronli sathlardan iborat bo‘lgan, Fermi sferasi deyiladi. Fermi to‘lqin vektori o‘lchamligi Ǻ-1. Elektronlarning pF=ħkF impulsi, eng yuqori energiyali bir elektronli sathlarda joylashadigan, Fermi impulsi deyiladi. EF= Ushbu energiya va bu tezlik ϑF=Fermi energiyasi va tezligi deyiladi.