• Harakat tezligi masalasi.
  • Fuksiya hosilasi.
  • Funksiya hosilasi, uning geometrik va mexanik ma’nosi




    Download 168,09 Kb.
    bet2/4
    Sana08.06.2024
    Hajmi168,09 Kb.
    #261515
    1   2   3   4
    Bog'liq
    inomiddin 1.

    1. Funksiya hosilasi, uning geometrik va mexanik ma’nosi
    Hosila tushunchasiga olib keladigan masalalar. Hosila tushunchasiga olib keladigan masalalar jumlasiga qattiq jismni to`g`ri chiziqli harakatini, yuqoriga vertikal holda otilgan jismning harakatini yoki dvigatel silindridagi porshen harakatini tekshirish kabi masalalarni kiritish mumkin. Bunday harakatlarni tekshirganda jismning konkret o`lchamlarini va shaklini e‘tiborga olmay, uni harakat qiluvchi moddiy nuqta shaklida tasavvur qilamiz. Biz bitta masalani olib qaraymiz.
    Harakat tezligi masalasi. Aytaylik, M moddiy nuqtaning to`g`ri chiziqli harakat qonuniga ko`ra uning t=tpaytdagi tezligini (oniy tezligini) topish talab qilinsin. Nuqtaning  vaqtlar orasidagi bosib o`tgan yo`li  bo`ladi. Uning shu vaqtdagi o`rtacha tezligi  ga teng.
    Ma’lumki,  qanchalik kichik bo`lsa,  o'rtacha tezlik nuqtaning t0  paytdagi tezligiga shunchalik yaqin bo`ladi. Shuning uchun nuqtaning t0 paytdagi tezligi quyidagi limitdan iborat. 
    Fuksiya hosilasi.
    y=f(x) funksiya (a,b) intervalda aniqlangan bo`lsin, (a,b) intervalga tegishli x0 va x0+  nuqtalarni olamiz.
    Argument biror (musbat yoki manfiy - bari bir)  orttirmasini olsin, u vaqtda y funksiya biror  orttirmani oladi. Shunday qilib argumentning xqiymatida y0=f(x0ga, argumentning x0+  qiymatda ga ega bo`lamiz. Funksiya orttirmasi  ni topamiz

    Funksiya orttirmasini argument orttirmasiga nisbatini tuzamiz.


    Bu – nisbatning  dagi limitini topamiz.
    Agar bu limit mavjud bo`lsa, u berilgan f(x) funksiyaning x0 nuqtadagi hosilasi deyiladi va  bilan belgilanadi. Shunday qilib,
    yoki
    Ta’rif. Berilgan y=f(x) funksiyaning argument x bo`yicha hosilasi deb, argument orttirmasi  ixtiyoriy ravishda nolga intilganda funksiya orttirmasi  ning argument orttirmasi  ga nisbatining limitiga aytiladi.
    Umumiy holda x ning har bir qiymati uchun  hosila ma’lum qiymatga ega, ya’ni hosila ham x ning funksiyasi bo`lishini qayd qilamiz. Hosilada  belgi bilan birga boshqacha belgilar ham ishlatiladi. 
    Hosilaning x=a dagi konkret qiymati  yoki  bilan belgilanadi.
    Funksiya hosilasini hosila ta'rifiga ko`ra hisoblashni ko`ramiz.

    Download 168,09 Kb.
    1   2   3   4




    Download 168,09 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Funksiya hosilasi, uning geometrik va mexanik ma’nosi

    Download 168,09 Kb.