Qurilmaning tuzilishi va ishlashi
Fizikadan maruza matni
Elektromagnit induksiya hodisasi o‘tkazgichni o‘rab turgan yuza orqali o‘tuvchi induksiya oqimi o‘zgargan barcha hollarda yuz beradi. Elektromagnit induksiyaning xususiy holi o‘zinduksiya hodisasi ham ko‘p uchraydi. Eletromagnit induksiya hodisasining xususiy holi – o‘zinduksiyani quyidagi tajribada ko‘rsatish mumkin. Po‘lat o‘zakli indiktivlik g‘altagiga ketma-ket qilib 2 lampochka ulansin, 1 lampochka esa g‘altaksiz aktiv qarshilik bilan ketma-ket ulangan (1-chizma). Zanjir tok manbayiga ulangandan so‘ng, K kalit qo‘shilganda 1 lampochka darhol yonadi, 2 lampochka esa kechikib yonadi, ya’ni undan o‘tayotgan I tok kuchi asta-sekin maksimal qiymatga erishadi. 1-chizma 1-b, chizmadagi K kalit yordamida zanjir manbadan uzilisi paytida ampemetr orqali o‘tayotgan tok, avval K kalit ulangan holdagi undan o‘tgan tokdan katta bo‘lganligini ko‘rsatadi. Bu hodisa o‘zinduksiya deyilib quyidagicha tushuntiriladi: g‘altakdan vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan tok o‘tganida, uning atrofida vaqt boyicha o‘zgaruvchan magnit maydon hosil bo‘ladi. G‘altakni kesib o‘tuvchi induksiya oqimini o‘zgarishi g‘altakning o‘zida EYK ni induksiyalaydi. Shu sababli bu hodisaga o‘zinduksiya deyiladi. Download 8,06 Mb.
|