|
Mavzu: Kirish. Tabiatni o'rganishda fizikaning o'rni va uning boshqa fanlar taraqqiyotidagi ahamiyati. Reja
|
| bet | 120/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matniMavzuga doir sаvоllаr:
1 .Elеktrоmаgnit mаydоnning fаzоviy tеzligi?
2.Elеktrоmаgnit to’lqin uzunligi?
3.Elеktrоmаgnit to’lqin enеrgiyasi?
4.Tеbrаnish kоnturini tushintiring?
5.Tоmsоn fоrmulаsini yozing?
6.Elеktr tеbrаnishlаr chаstоtаsini yozing?
7.Qаndаy qilib yuksаk chаstоtаli tеbrаnishlаr hоsil qilish mumkin?
8.So`nmаs elеktr tеbrаnishlаrni qаndаy usullаr bilаn hоsil qilish mumkin?
MAVZU: AVTOTEBRANISHLAR.SO`NMAS TEBRANISH GENERATORI.
REJA:
Avtotebranishlar.
So`nmas tebranish generatori.
Majburiy elektromagnit tebranishlar.
Rezonans
TAYANCH IBORALAR: avtotebranishlar; so'nmas elektromagnit tebranishlar generatori, tebranish sistemasi
1. Avtotebranishlar. Tebranishlarni so'nmaydigan qilib tutib turish texnikada muhim ahamiyatga egadir. Agar real tebranish sistemasi yo'qotadigan energiyaning o'rni to'ldirilib turilsa, unda tebranish so'nmaydigan bo'ladi. Tebranish konturidagi so'nmas tebranishlarni doimiy tashqi manba hisobidan energiya bilan ta'minlab turiladigan avtotebranishlar juda keng qo'llaniladi va muhim ahamiyatga ega. Bunda tebranishlarning xossalari sistemaning o'zi tomonidan aniqlanadi. Endi energiya manbayi, tebranma harakat qihi oladiganjism, energiyani manbadan jismga uzata-digan qurilmalardan iborat sistemani qaraylik. Bu sistema tebranayotgan jismga ishqalanish, issiqlik energiyasi, nurlanish va hokazolarga yo'qotiladb gan energiyani qoplashni boshqarish xususiyatiga egadir. Bunday sistemaga mayatnikli soat misol bo'la oladi. Mayatnikli soatning ish prinsipi 1-rasmda ko'rsatilgan. Bunday soatda siqilgan prujina yoki ko'tarib qo'yilgan tosh energiya manbayi bo'lib xizmat qiladi. (7) — mayatnik (2) esa tebranish sistemasi vazifasini o'taydi. Va nihoyat, manbadan jismga energiya uzatilishini boshqarib turadigan qurilma (3) dan iborat. Sistema ko'tarib qo'yilgan tosh yoki siqilgan prujina-ning potensial energiyalaridan iborat energiya zaxirasiga ega. Osib qo'yilgan yuk toshli g'ildirak (4) ni harakatga keltiradi. U bo'lsa (3) qurilma yordamida mayatnikni bir u tomonga, bir bu
t omongaqarabtebrantiiaboshlaydi. Natijadamayatnikningso'nmastebranishlari (soatningyuri-shi) vujudgakeladi. Agar ishqalanish juda kam bo'lsa, mayatnikning tebranish chastotasi erkin tebranishlar chastotasiga teng bo'ladi, ko'rilgan sistema esa avtotebranishlar sistemasi deyiladi.
Avtotebranishlar sistemasi quyidagi asosiy qismlardan iborat (2 rasm):
1) tebranish sistemasi; 2) tebranish sistemasidagi energiyni yo'qotilishi, to'ldiriladigan energiya manbayi; 3) klapan-tebranish sistemasiga ma'lum porsiyalar ko'rinishida energiya kelishini bosh qarib turuvchi qurilma; 4) tebranish sistemasi klapanini boshqarib turadigan teskari bog'lanish.
|
| |
