Mavzu: Klassik shifrlash algoritmlarini ishlash tartibini o‘rganish: Sezar va Vijiner

18.01.2024 
780-22gurux Mamturaimoova Muharram 
1-AMALIY MASHG’ULOT 
 
Mavzu: Klassik shifrlash algoritmlarini ishlash tartibini o‘rganish: Sezar va Vijiner 
algoritmi misolida 
Ishdan maqsad: Kriptografiya haqida ma’lumotga ega bo’lish, sodda shirflash usulidan 
foydalanib axborotni shifrlash va deshifrlashni o‘rganish. Sezar va Vijener algoritmlari haqida 
ma’lumotga ega bo’lish 
Amaliy qism 
Ochiq matn: Mamaturimova Muharram 
Kalit: 4 
Shifr matn: 
QEQEXYVEMQSZEBQYLEVVEQ
Deshifr matn: MAMTURAIMOOVA MUHARRAM 
1. SEZAR USULIDA AXBOROTNI SHIFRLASH. 
Alfavitni yozib olamiz va tartib raqamlar bilan belgilaymiz. 
A 
B 
C 
D 
E 
F 
G 
H 
I 
J 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
K 
L 
M 
N 
O 
P 
Q 
R 
S 
T 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
U 
V 
W 
X 
Y 
Z 
‘ 
_ 
. 
, 
21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 
28 
29 
30 

Kalit belgilab olamiz. K=4 deb belgilaymiz. 
Ochiq matn= Mamaturimova Muharram 
OCHIQ
MATN 
M A M A T U R A I M O V A _ M U H A R R A M 
T/R 
13 1 13 1 20 21 18 1 9 13 15 22 1 28 13 21 8 1 18 18 1 13 
T/R+K 17 5 17 5 24 25 22 5 13 17 19 26 5 32 17 25 12 5 22 22 5 17 
SHIFR 
Q E Q E X Y V E M Q S Z E B Q Y L E V V E Q 
SHIFR MATN:
QEQEXYVEMQSZEBQYLEVVEQ 
Endi shifr matnni ochiq matnga akslantiramiz. 
Qabul qiluvchi shifr matn 
QEQEXYVEMQSZEBQYLEVVEQ
ni oladi. Qabul qiluvchi 
alfavit tarbini va K=4 kalitni ham bilishi kerak. 
XULOSA: Biz ushbu amaliy mashg’ulot jarayonida Sezar usulida axborotni shifrlashni 
o’rgandik. Amaliy mashg’ulot davomida Sezar usulida o’zimizning ism va familyamizni shifrladik. 
Ya’ni alfavitni yozib oldik, ularni tartib raqamlar bilan belgilab chiqdik va kalit raqamini tanladik. 
Bunda men “4” raqamini kalit sifatida oldim. Shundan so’ng SHIFR mantnimizni tayyorladik.
Va oxirgi bosqichimizda shifr matnni ochiq matnga akslantirdik.
Amaliyot davomida sodda shirflash usulidan foydalanib axborotni shifrlash va deshifrlashni 
ko’rib chiqdik.

Shifr 
matn 
Q E Q E X Y V E M Q S Z E B Q Y L E V V E Q 
T/R 17 5 17 5 24 25 22 5 13 17 19 26 5 32 17 25 12 5 22 22 5 17 
T/R-K 13 1 13 1 20 21 18 1 9 13 15 22 1 28 13 21 8 1 18 18 1 13 
Ochiq 
matn 
M A M A T U R A I M O V A _ M U H A R R A M 

23.01.2024 yil 
2-Amaliy ish 
Mavzu: Xavfsiz Wi-Fi simsiz tarmog‘ini qurish 
Ishdan maqsad: Simsiz tarmoq haqida tushunchaga ega bo‘lish. Wi-Fi tarmog‘ini qurish, 
MAC manzil bo‘yicha filtrlash va parol yordamida xavfsizlikni ta’minlashni o‘rganish. 

XULOSA: Bugungi amaliy mashg’ulotimizda Xavfsiz Wi-Fi simsiz tarmog‘ini qurishni 
o’rgandik. Amaliy mashg’ulotni Cisco Pakcet dasturini o’rnatishdan boshladik. Dasturni ishga 
tushirdik va kompyuterlar, noutbooklar, smartfon, printer va simsiz router tanlab oldik. Hamma 
qurilamalarni simsiz routerga uladik.
Shundan so’ng mashg’ulot davomida Wi-Fi simsiz tarmog‘ini parol bilan himoyalashni 
o’zlashtirdik .
Amaliyot jarayonida qurilamalarni routerga ulashni, simsiz routerga parolni kiritish orqali 
ulashni va himoyalashni ko’rib chiqdik.