ONA PLATA
Kompyuterning muhim tugunlaridan biri
ba
’zida ona (
motherboard), asosiy, yoki
bosh (
main board) plata deb ataluvchi
tizimli platadir (
system board)
. Tizimli
platalarning turlari va tarkibiy qismlari
bilan tanishib chiqamiz. Tizimli platalar
bir necha variantda ishlab chiqariladi.
Ular o
‘lchamlari, yoki formfaktorlari
orqali farqlanadi. Tizimli plataning
formfaktori, u o
‘rnatiladigan korpusni
aniqlaydi. Quyida tizimli platalar asosiy
formfaktorlari keltirilgan.
Eskirgan:
Baby-AT;
To
‘liqo‘lchamli plata AT ;
LPX.
Zamonaviy:
ATX;
Micro-ATX;
Flex-ATX;
NLX;
WTX.
Boshqa:
Kompyuter ishlab chiqaruvchilardan
(Compaq, Packard Bell, Hewlett-Packard
и
др.).
Oxirgi vaqtda Baby-AT,
AT va LPX tizimli
platalari formfaktorlaridan ATX platasi va uning
NLX oilasiga o
‘tish kuzatilmoqda. Keyinchalik bu
Bobda tizimli platalarning standart formfaktorlari
tavsiflanadi.
ATX
ATX tuzilmasi nisbatan yaqinda ishlab chiqildi.
Unda Baby-AT va LPX
standartlarining eng yaxshi
hususiyatlari mujassamlangan va ko
‘p boshqa
qo
‘shimcha takomilliklar kiritilgan.
Umuman olganda
ATX
- bu, ta
’minot manba’si o‘rnatilgan joyi va
ulanish o
‘rni o‘zgartirilgan “yon tomoni bilan yotgan ”
Baby-AT platasidir.
Eng asosiysi,
shuni esda tutish
kerakki,
ATX tuzilmasi na Baby-AT bilan,na LPX
bilan jismonan muvofiq kelmaydi.
Boshqacha aytganda,
ATX ning tizimli platasi
uchun mahsus korpus va ta
’minot manba’si zarurdir.
Rasman, ATX tasnifi Intel firmasi tomonidan 1995 iyli
matbuotda e
’lon qildi va boshqa ishlab chiqaruvchilar
ATX
tuzilmasini
o
‘zining
kompyuterlarida
foydalanishlariga imkon yaratildi.
Intelning bunday
ochiq e
’lon qilishi bilan ATXning yangi sanoat
standarti yaratildi. ATX
tuzilmasi Baby-AT va LPX
standartlarini mukammallashtirishga imkon yaratdi.
