|
Uglerod Uglerod- tirik tabiatning asosidir
|
| bet | 2/4 | | Sana | 16.09.2024 | | Hajmi | 1,92 Mb. | | #271343 |
Bog'liq 9 sinf kimyo 14 Metallmaslar Uglerod guruhi elementlarning umumiyUglerod Uglerod- tirik tabiatning asosidir.
Uglerod tabiatda sof xolda va birikmalar holida tarqalgan
Olmos va grafit uglerodning allotropik shakl o`zgarishlaridir
Bundan tashqari uglerodning yana bir nechta allotropik ko`rinishlari mavjud.
Uglerodning tabiatda tarqalishi Dolomit
Yog`och
Ko`mir
Magnezit
Oxaktosh
Soda
Uglerodning allotropik shakl o`zgarishlari Olmos
Grafit
Karbin
Fullerin
Nanotrubka
Grafen
Uglerodning allotropik shakl o`zgarishlari
Olmos – Tabiatdagi eng qattiq modda. Toza olmos rangsiz, tiniq, nur sindirish hususiyati kuchli, yaltiroq kristall modda. Olmos issiqlikni yaxshi o`tkazadi, elektr tokini esa o`tkazmaydi. Olmosning yirik kristallari brillliant holida qayta ishlanib, zargarlik buyumlari tayorlashda ishlatiladi.
Texnik olmos sun`iy usulda olinadi. Undan texnikada oynalarni kesish, metallar va boshqa qattiq jismlarga ishlov berish kabi maqsadlarda foydalaniladi.
Grafit – metall yaltiroqligiga ega bo`lgan, yumshoq, qora rangli kristall modda. Grafitda uglerod atomlari qatlamlar holida joylashadi. Grafit jismlarga ishqalanganda yemiriladi.Undan surkov vositalari, elektrodlar, qalamlar ishlab chiqariladi.
Yog`och ko`miri (pista ko`mir), hayvon ko`miri, koks, qurum grafitning juda mayda kristallari to`plamidan iborat bo`ladi.
Davriy sitemadagi o`rni
Uglerod davriy sistemada 3-davr IV guruh bosh guruhchasida 6-tartib raqamda joylashgan
Nisbiy atom massasi 12,011ga teng.
Uglerod davriy sistemada elektronini oson beradigan va elektron qabul qiladigan elementlar o`rtasida joylashgan
Atom tuzilishi Uglerodning tashqi qavatida 4 ta elektron bor. U birikmalarida II va IV valentlikni namoyon qiladi.
C+6 1s22s22p2
Kimyoviy xossalari Odatdagi sharoitda uglerod faolligi yuqori emas. Qizdirilganda ko`plab moddalar : kislorod, oltingugurt , azot, metallar, metall oksidlari bilan reaksiyaga kirishadi. Uglerod ftor bilan bevosita ta`sirlashadi, lekin boshqa galogenlar bilan reaksiyaga kirishmaydi.
|
| |
