|
Mavzu: Ochiq kalitli shifrlash algoritmlariga asoslangan autentifikatsiyalash protokollari
|
| bet | 12/14 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 51,77 Kb. | | #239293 |
Bog'liq Mavzu Ochiq kalitli shifrlash algoritmlariga asoslangan autenti-fayllar.orgSSL protokoli
The Secure Sockets Layer (SSL) protokoli, dastlab tomonidan ishlab chiqilgan Netscape, tartibga soluvchi qoidalar to'plamidir server autentifikatsiyasi, mijoz autentifikatsiyasiva serverlar va mijozlar o'rtasidagi shifrlangan aloqa. SSL Internetda keng qo'llaniladi, ayniqsa kredit karta raqamlari kabi maxfiy ma'lumotlarni almashishni o'z ichiga olgan o'zaro ta'sirlar uchun.
SSL bir server SSL sertifikati talab, kamida. Dastlabki "qo'l siqish" jarayonining bir qismi sifatida server mijozga server shaxsini tasdiqlash uchun o'z sertifikatini taqdim etadi. Autentifikatsiya jarayonida server aslida o'zi da'vo qilayotgan server ekanligini tasdiqlash uchun ochiq kalitli shifrlash va raqamli imzolardan foydalaniladi. Server tasdiqlangandan so'ng, mijoz va server sessiyaning qolgan qismida almashadigan barcha ma'lumotlarni shifrlash va yuzaga kelishi mumkin bo'lgan buzilishlarni aniqlash uchun juda tez bo'lgan nosimmetrik kalitli shifrlash usullaridan foydalanadilar.
Serverlar ixtiyoriy ravishda mijozning autentifikatsiyasini va server autentifikatsiyasini talab qilish uchun sozlanishi mumkin. Bunday holda, server autentifikatsiyasi muvaffaqiyatli tugagandan so'ng, mijoz shifrlangan SSL sessiyasi o'rnatilishidan oldin mijozning shaxsini tasdiqlash uchun o'z sertifikatini serverga taqdimetishi kerak.
SSL orqali mijoz autentifikatsiyasi va uning parolga asoslangan autentifikatsiyadan qanday farq qilishi haqida umumiy ma'lumot uchun qarang autentifikatsiya shaxsni tasdiqlaydi. SSL haqida batafsil ma'lumot olish uchun, SSL kirish ko'rish.
Imzolangan va Shifrlangan elektron pochta
Ba'zi elektron pochta dasturlari (shu jumladan Messenger, bu qismi Communicator) qo'llab-quvvatlash raqamli imzolangan va shifrlangan elektron pochta sifatida tanilgan keng qabul qilingan protokol yordamida xavfsiz ko'p maqsadli Internet-pochta kengaytmasi (S/MIME). Elektron pochta xabarlarini imzolash yoki shifrlash uchun S/MIME-dan foydalanish xabar yuboruvchidan s/MIME sertifikatiga ega bo'lishini talab qiladi.
Elektron raqamli imzoni o'z ichiga olgan elektron pochta xabari, aslida xabar sarlavhasida ismi paydo bo'lgan shaxs tomonidan yuborilganligiga ishonch hosil qiladi va shu bilan jo'natuvchining autentifikatsiyasini ta'minlaydi. Agar elektron raqamli imzoni qabul qilish uchidagi elektron pochta dasturi tasdiqlay olmasa, foydalanuvchi ogohlantiriladi.
Raqamli imzo u bilan birga kelgan xabarga xosdir. Agar qabul qilingan xabar yuborilgan xabardan biron bir tarzda farq qilsa-hatto vergul qo'shilishi yoki o'chirilishi bilan ham-raqamli imzoni tasdiqlash mumkin emas. Shu sababli, imzolangan elektron pochta, shuningdek, elektron pochta buzilmaganligiga ishonch hosil qiladi. Ushbu hujjatning boshida muhokama qilinganidek, bunday ishonch nomunosib deb nomlanadi. Boshqacha qilib aytganda, imzolangan elektron pochta jo'natuvchiga buni juda qiyinlashtiradi xabar yuborgandan inkor. Bu biznes aloqasining ko'plab shakllari uchun muhimdir. (Raqamli imzolarning ishlash usuli haqida ma'lumot olish uchun qarang raqamli imzolar.)
S / MIME shuningdek elektron pochta xabarlarini shifrlashga imkon beradi. Bu ba'zi biznes foydalanuvchilari uchun ham muhimdir. Biroq, elektron pochta uchun shifrlashdan foydalanish ehtiyotkorlik bilan rejalashtirishni talab qiladi. Agar shifrlangan elektron pochta xabarlarini qabul qiluvchi o'zining shaxsiy kalitini yo'qotsa va kalitning zaxira nusxasiga kirish huquqiga ega bo'lmasa, masalan, shifrlangan xabarlarni hech qachon parolini ochish mumkin emas.
Autentifikasiya deganda ishtirokchining dastur, qurilma yoki ma'lumotlarning haqiqiyligini belgilash tartiboti tushuniladi. Autentifikasiya ishtirokchi haqiqatan aynan o'zi ekanligiga ishonch hosil qilishga imkon beradi. Autentifikasiya o'tkazishda tekshiruvchi tomon tekshiriluvchi tomonning haqiqiy ekanligiga ishonch hosil qilish bilan birga tekshiriluvchi tomon ham axborot almashinuv jarayonida faol ishtirok etadi. Odatda ishtirokchi tizimga o'zi haqida maxfiy, boshqalarga ma'lum bo'lmagan axborotni (masalan parol yoki sertifikat) kiritish orqali identifikasiyani tasdiqlaydi. Identifikasiya va autentifikasiya ishtirokchilamirig haqiqiy ekanligihi aniqlash va tekshirishning o'zaro bog'langan jarayonidir. Muayyan ishtirokchi yoki jarayonning tizim resurslaridan foydalanishga tizimning ruxsati aynan shiilarga bog'liq . Ishtirokchi o'zining haqiqiyligini tasdiqlash uchun turli asoslami taqdim etishi mumkin. Ishtirokchi ko'rsatgan asoslarga bog'liq holda autentifikasiya jarayonlari quyidagi kategoriyalarga bo'linishi mumkin: biror narsani bilish asosida, birdr narsaga egaligi asosida va qandaydir daxlsiz xarakteristikalar asosida. AP autentifikasiyalash prosedurasi bo'lib, unda bir-biri bilan o'zaro muloqotga kirishayotgan ikki tomondan biri (yoki ikkalasi ham) boshqasining haqiqiyligini tekshiradi. Autentifikasiya protokollarining maqsadi o'zini boshqa ishtirokchi qilib tanitish bo'lgan potensial buzg'unchilardan himoyani ta'minlashdir. Shuningdek, AP tekshiruvchiga o'zining haqiqiyligini isbotlovchi tomondan keyinchalik o'zini uning nomidan chiqishiga yordam beruvchi axborotni olish imkoniyatini bermasligi lozim. Autentifikasiyani uch turga ajratish mumkin: ma'lumotlar manbai autentifikasiyasi (data - origin authentication), mohiyat autentifikasiyasi (entity authentication) va autentifikasiyalangan kalitlami generasiyalash (authenticationed key establishment). Autentifikasiyaning birinchi turi ina'lumotning e'lon etilgan xossasini tekshirishni bildiradi, ikkinchisi ko'proq e'tibomi ma'lumot jo'natuvchi haqidagi xabarlaming 37 haqiqiyligiga qaratadi, uchinchisi esa maxfiy ma'lumotlar almashish uchun nimoyalangan kanalni tashkil etish uchun mo'Ijallangan. Ma'lumotlar manbai autentifikasiyasi Ma'lumotlar manbai autentifikasiyasi (awallari, ma'lumotlar autentifikasiyasi (message authentication) deb ham atalib kelingan) ma lumotlar yaxlitligi bilan uzviy bog'langan. Zero, ataylab o'zgartirilgan axborotni qabul qilib olishdagi tavakkalchilik (xavfi) ishonchli bo'lmagan manbadan axborot qabul qilish tavakkalchiligiga (xavfiga) yaqin. Ammo asiida ma'lumotlar manbai autentifikasiyasi va ma'lumotlarni yetishmasligidan himoyalash tushunchalari farqli tushunchalardir. Chunki ma'lumotlar manbai autentifikasiyasi albatta aloqa kanali bilan bogMiq holda qaralib, manba identifikasiyasi (manbani uning identifikatori (nomi, simvollarning noyob satri) bo'yicha aniqlash jarayoni) va ma'lumotlaming yangiligi oilan aloqador bo'lsa, ma'lumotlar yaxlitligini himoyalashda aytilgan belgilar asosiy hisoblanmaydi. Ma lumotlar manbai autentifikasiyasi quyidagi amallarni bajarishni nazarda tutadi. 1. Ma'lumot uni qabul etuvchiga shunday tarzda jo'natiladiki, ma lumotning haqiqiyligini uni qabul qilishdan avval tekshirib chiqishga imkoniyat bo'lsin. 2. Ma'lumot jo'natuvchisini identifikasiyalash. 3. Jo'natuvchi yuborgan ma'lumotlaming yaxlitligini tekshirish. 4. Ma'lumot jo'natuvchisining kimligini (realligini) tekshirish. Mohiyat autentifikasiyasi Mohiyat autentifikasiyasi axborot almashuv jarayoni, ya'ni protokoli bo'lib, uning davomida ishtirokchi boshqa ishtirokchining haqiqiyligiga (lively correspondence) amin bo'ladi. Asiida AP davomida ma'lumotning haqiqiyligi yoki haqiqiy emasligi ayon bo'ladi. Bunday hollarda ma'lumot va uni muallifming haqiqiyligiga ishonch hosil qilish uchun ma'lumotlar manbai autentifikasiyasi mexanizmlaridan foydalanish lozim. Tarmoqlangan tizimlarda quyidagi mohiyat autentifikasiyasi ssenariylari amal qiladi. Ulardan ikkitasiga to'xtalamiz. Ikkita bosh kompyuterlararo (xost-xost tipida, inglizchada - hosthost type) ma 'lumotlar almashuvi. 38 Protokol ishtirokchilari kompyuterlar bo'lib, ular tannoqlangan tizimning tugunlari yoki platformalari deb yuritiladi. Kompyuterlar ishi o'zaro moslashgan bo'lishi zarur. Masalan, agar uzoqlashgan platformalardan biri "qayta yuklanmoqchi boMsa" (takroriy inisializasiyalanish), u haqiqiy servemi identifikasiya qilishi lozim va unga kerakli axborotni jo'natishi lozim, masalan, operasion tizimning haqiqiy nusxasini, taymemi yoki atrof-muhitni to'g'ri o'matish. Axborot haqiqiyligini aniqlash odatda AP yordamida amalga oshiriladi. Qoida tarzida, ikki bosh kompyuterlararo ma'lumotlar almashuv kliyent-server tizimi sifatida bo'lib, biriga (kliyent) ikkinchisi (server) tomonidan xizmat ko'rsatiladi. Ishtirokchi va bosh kompyuterlararo (ishtirokchi-xost tipida, inglizchada - user-host type) ma'lumotlar almashinuvi. Ishtirokchi bosh kompyuterda ro'yxatdan o'tib, kompyuter tizimiga kirishga ruxsat oladi. Odatda mijoz bosh kompyuterda tarmoqqa uzoqdan kirish (telnet) orqali ro'yxatdan o'tadi yoki o'z faylini fayl uzatish protokoliga (ftp-file transfer protocol) muvoflq bosh kompyuterga jo'natadi. Ikkala holda ham parolni autentifikasiyalash protokoli ishga tushadi. Ayrim hollarda, masalan, kredit kartochkalar bo'yicha to'lovlarda, o'zaro autentifikasiyalash (mutual authentication) zarur bo'ladi. Subyekt o'zining haqiqiyligini tasdiqlash uchun tizimga tiirli ma'lumotlami taqdim etishi mumkin, masalan, parol, shaxsiy identifikasiy.i kodi, shaxsiy kalit bilan shifrlangan xabar, smart-karta, biometrik belgi, barmoq izi, so'rovga javob, raqamli sertifikat, imzo va shunga о 'xshashlar
|
| |
