“Ilm-fan muammolari magistrantlar talqinida”
mavzusidagi respublika
ilmiy-amaliy konferensiyasi
~ 65 ~
DETAL ESKIZI VA TEXNIK RASMINI TUZISH
Mamajonova Gulhayoxon Bahramjon qizi
QDPI Tasviriy sana’t va muhandislik grafikasi kafedrasi o‘qtuvchisi
Annotatsiya.
Ushbu maqolada Detal eskizini va
texnik rasmini tuzish haqida,
Eskiz ish chizmasining chizish taritibi haqida keng ma’lumotlar keltirilgan.
Kalit so‘zlar:
Texnik rasm, detal, eskiz, Eskizlar buyumlar,
Konstruktorlik
hujjatlarining yagona sistemasi.
Vizual tasvirlarni amalga oshirish bo‘yicha ishlarni soddalashtirish uchun
ko‘pincha texnik rasmlardan foydalaniladi.
Bu aksonometriya qoidalariga ko‘ra qo‘l
bilan chizilgan rasm, ko‘zning
nisbatlarini kuzatish. Bunday holda, ular qurilish paytida bo‘lgani
kabi qoidalarga
rioya qilishadi aksonometrik proektsiyalar: o‘qlar bir xil burchak ostida joylashtiriladi,
o‘lchamlar o‘qlar bo‘ylab yoki ularga parallel ravishda yotqiziladi.
Unda kundalik hayot siz nisbiy tizimga asoslangan masofalar va o‘lchamlarni
qadrlaysiz. "Ko‘chaning burchagidan 10 metr naridaman" deganingizda,
bu sizning
geografik joylashuvingizga ishora qiladi! Milliy va albatta chizilgan varaq bir xil
printsipdir. Siz to‘rtburchakni, keyin o‘ng tomonni chizasiz va ushbu rasmdan 2 sm
narida aylana chizasiz. Chizma koordinatalariga havola ishlatilmagan.
Texnik chizmalarning bajarilishini osonlashtiradigan inshootlar ob’ektning
hajmini texnik rasmlarda ko‘proq ko‘rsatish uchun lyuklash qo‘llaniladi. Ob’ektga
tushadigan nur yuqoridan ko‘r deb taxmin qilinadi. Yoritilgan yuzalar engil bo‘lib
qoladi va soyali soyalar bilan qoplanadi, bu tez-tez uchraydi, ob’ekt yuzasi qorayadi.
U eng yaxshi usulda yetkazib beruvchining ma’lumot
varaqalari va ehtiyot
qismlar rejalarini taqdim etadi. Eng katta hovlilar uchun u namunalarni taqdim etish
yoki yaratilayotgan inshootlarning to‘liq hajmli modellarini yaratish bilan
shug‘ullanadi. Shu tarzda kompaniya o‘z
rejalarini davom ettiradi, kerak bo‘lgan
narsalarni batafsil bayon qiladi va boshqa hech narsa yo‘q! Muxtasar qilib aytganda, u
texnik tadqiqot qismini va aloqa qismini ajratib turadi.
Chizmachilik asboblari ishlatilmasdan va masshtabga rioya qilinmasdan
bajarilgan chizma Eskiz dеb ataladi. Eskizlar dеtallarning ish chizmalarini tuzish
uchuy matеrial bulib xizmat qiladi.
Eskizlar buyumlar va dеtalarii loyihalashda,
rеmont ishlarida, shuningdеk
dеtalning o‘ziga qarab tuziladi.
Chizmachilikni o‘rganish protsеssida eskizlar
tuzishnnng asosiy maqsadi
o‘quvchiniig chizma chizish maxoratini oshirishdir. Shu bilan birga buyumning asliga
qarab upning eskizi chizilgamda dеtal na buyumlarshshg ichki va tashqi tuzilishi,
