Mavzu: Oksidlar tarkibi tuzilishi, nomlanishi, Oksidlarning toifalanishi.
Texnologik xarita
Mavzu
|
Oksidlar tarkibi tuzilishi, nomlanishi, Oksidlarning toifalanishi
|
Maqsad
| -
Oksidlarning tarkibini,tuzilishini o`rgatish
-
Oksidlarni nomlay olishni o`rgatish.
-
Oksidlarni toifalashni o`rgatish
|
Vazifalari
|
Oksidlar bilan tanishtirish orqali kimyo faniga qiziqish uyg`otish.
|
Dars mazmuni
|
Modellar yordamida oksidlar bilan tanishish.
|
O`quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi
|
Metod: “Aqliy hujum”, Guruhlarda ishlash. Masalalar yechish “Xotirani sinash”, Venn diagrammasi.
Vosita: Darslik, metallar, metallmaslar, oksidlar namunalari, topshiriqlar, slayd, kodoskop, kompyuter.
Usul: Aralash
Nazorat: Savol-javob, guruhlarni baholash.
Baholash: 5 ballik tizim asosida
|
Kutiladigan natijalar
|
O`qituvchi: Mavzuni modellar, modda namunalari, slayddan foydalanib yoritadi. Interfaol metodlardan foydalanib o`quvchilar mustaqil fikrlashini rivojlantiradi. Fanga qiziqishlarini rivojlantiradi.
O`quvchi: Oksidlar haqida dastlabki ma`lumotlar bilan tanishadi. Mustaqil ishlash, bayon qilish ko`nikmalarini hosil qiladi.
|
Mashg`ulot bosqichlari
|
Bosqichlar
|
Mazmuni
|
Metodlar
|
Vaqt
|
1
|
Tashkiliy qism
|
Salomlashish. Mashg`ulot haqida ma`lumot berish
|
Og`zaki
|
2daq
|
2
|
Takrorlash
|
O`quvchilar bilan guruhlarda o`tilgan mavzuni takrorlash
|
Guruhlarda ishlash
|
14daq
|
3
|
Mavzu bayoni
|
O`quvchilarga berilgan elementlarni kislorodli birikmasi formulasini yozishni, so`rash. Mavzuni misollar asosida tushuntirish
|
Aqliy hujum. modellar yasash,
Slayddan foydalanish, moddalarni
ajratish, ma`ruza
|
15daq
|
4
|
Mustahkamlash
|
Mavzu bo`yicha darslik, kartochkalardan foydalanib yangi mavzuni mustahkamlash Masala yechish.
|
Izlanish,slayd yaratish.
|
12daq
|
5
|
Mashg`ulot yakuni. Vazifa berish
|
G`olib guruh, faol o`quvchilar e`lon qilinadi, rag`batlantiriladi
Uyga vazifa beriladi.
|
Rag`batlantirish
|
4daq
|
Mashg`ulot borishi
Asosiy iboralar.
-
Oksid
-
Oksid nomi
-
Empirik formula
-
Grafik formula
-
Asosli oksid
-
Kislotali oksid
-
Amfoter oksid
-
Befarq oksid
Darsning tashkil etish
-
Salomlashib davomatni aniqlash.
-
Mashg`ulot haqida ma`lumot berish
-
Amal qilish lozim bo`lgan qoidalar eslatiladi
-
Kun yangiliklari tinglaniladi
Otilgan mavzuni takrorlash. Uy vazifalarini tekshirish “Venn diagrammasi” (Metall,metallmaslar haqida).
Guruhlarga topshiriq berish.
1-guruh:
-
Qanday moddalar oddiy moddalar deb ataladi?
-
Oddiy moddalar necha xil bo`ladi?
-
Allotropiyaga misol keltiring?
2-guruh
-
Murakkab moddalar deb nimaga aytiladi?
-
Murakkab moddalar toifalarini ayting.
-
Qadimdan qanday metall va metallmaslar?Metallar (yun. metalleuo - qaziyman, yerdan qazib olaman) - oddiy sharoitda yuqori elektr oʻtkazuvchanligi, issiq oʻtkazuvchanligi, elektr oʻtkazuvchanligi, elektr magnit toʻlqinlarini yaxshi qaytarishi, plastikligi kabi oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlgan oddiy moddalar. M.
3-guruh
-
Kimyo darsida qaysi moddalar haqida o`rgandingiz?
-
Siz berilgan kartochkalardan murakkab moddalarni ajrating
-
Metallmaslar qanday xossalarga ega?
4-guruh
-
Qaysi elementlarni nomini ma`nosini bilasiz?
-
Hayotingizda qanday moddalardan foydalanasiz?
-
Kartochkalardan metallarni ajrating
5-guruh
-
O`zbekistonda qanday metallarni koni bor?
-
Kartochkalardan metallmaslarni ajrating
-
Qaysi metallmas yetishmasa buqoq kasalligi kelib chiqadi?
6-guruh
-
Metallar qanday xossalarga ega?
-
“Ozon qatlami” haqida bilasizmi?
-
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qaysi moddasida “Atrof-muhit muhofazasi haqida” aytilgan?Konstitutsiya (lot. constitutio - tuzilish, tuzuk) - davlatning asosiy qonuni. U davlat tuzilishini, hokimiyat va boshqaruv organlari tizimini, ularning vakolati hamda shakllantirilish tartibi, saylov tizimi, fuqarolarning huquq va erkinliklari, shuningdek, sud tizimini belgilab beradi. K. Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar.
Oksidlarning_tarkibi,_tuzilishi_va_nomlanishi.__Oksidlarning_toifalanishi.'>Yangi mavzu bayoni
Oksidlarning tarkibi, tuzilishi va nomlanishi.
Oksidlarning toifalanishi.
O`qituvchi qisqa ma`lumot beradi. Ekranda jadval asosida oksidlar tarkibi, tuzilishi, nomlanishi tushuntiradi.
-
Oksidlar deb biri kislorod bo`lgan ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.
-
Oksidlar binar birikmalardir.
-
Oksidlarning umumiy formulasi: E2On (E-element,n-element valentligi).
MgO Al2O3 CO2 Cu2O
Mg=O O=Al-O-Al=O O=C=O Cu-O-Cu
Magniy Aluminiy Uglerod (IV)- Mis (I)- oksid oksid oksid oksid
-
A  sosli oksidlar- kislotalar yoki kislotali oksidlar bilan tuz hosil qiluvchi oksidlar.
|
-
Befarq oksidlar- tuz hosil qilmaydigan oksidlar
|
Mavzu tushuntirilgach har bir guruhdan 1 tadan o`quvchi 1 ta metall va 1 ta metallmas oksidi formulasini doskaga ajratilgan joyga yozadilar. O`qituvchi yozilgan formulalarni toifalarga tushuntiradi.
Metallar oksidlari
|
Metallmaslar oksidlari
|
Na2O
K2O
MnO
CrO
CuO
FeO
Fe2O3
|
ZnO
Cr2O3
Al2O3
|
SO3
CO2
P2O5
Cl2O7
|
SO
CO
PO
NO
|
Metall oksidi
Mn2O7
Cr O3
|
Asosiy oksid
|
Amfoter oksid
|
Kislotali oksid
|
Befarq oksid
|
Tuz hosil qiluvchi oksidlar
|
Tuz hosil qilmaydi
|
Yangi mavzu mustahkamlash. Guruhlarga jadvallar tarqatiladi. Jadvallarda ma`lumotlarni to`ldiriladi.
1-guruh slayd
Oksid
|
W-element
|
W0
|
Nomi
|
Modeli,grafik tuzilishi
|
Toifasi
|
P2O5
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
0,53(Al)
|
?
|
?
|
?
|
?
|
2-guruh slayd
Oksid
|
W-element
|
W0
|
Nomi
|
Modeli,grafik tuzilishi
|
Toifasi
|
CO2
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
0,43(C)
|
?
|
?
|
?
|
?
|
3-guruh slayd
Oksid
|
W-element
|
W0
|
Nomi
|
Modeli, grafik tuzilishi
|
Toifasi
|
BaO
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
Xrom(III)-oksid
|
?
|
?
|
4-guruh slayd
Oksid
|
W-element
|
W0
|
Nomi
|
Modeli, grafik tuzilishi
|
Toifasi
|
K2O
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
0,47(N)
|
?
|
?
|
?
|
?
|
5-guruh slayd
Oksid
|
W-element
|
W0
|
Nomi
|
Modeli, grafik tuzilishi
|
Toifasi
|
SO3
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
Rux oksid
|
?
|
?
|
?
|
6-guruh slayd
Oksid
|
W-element
|
W0
|
Nomi
|
Modeli, grafik tuzilishi
|
Toifasi
|
Fe2O3
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
?
|
0,78(Fe)
|
?
|
?
|
?
|
?
|
Guruhlar navbati bilan taqdimotga chiqadilar. Kodoskopda slayd yordamida javob beradilar.
Javoblar tinglangach, ballanadi.
G`olib guruh, faol o`quvchilar rag`batlantiriladi, e`lon qilinadi.
Uyga vazifa 40, 41§.
Kimyo o’qituvchisi: M.Xayrullayev
Tabiiy fanlar uslubiy
birlashma raisi: Sh.salomov
|
islotali oksidlar- asoslar yoki asosli oksidlar bilan tuz hosil qiluvchi oksidlar.
2On
Amfoter oksidlar- kislotalar bilan ham, ishqorlar bilan tuz hosil qiluvchi oksidlar.