char c, s;
belgili o’zgaruvchilar apostraf ichida yoziladi. a=’q’; c=’*’; s=’/’;
char toifasini oshkor ravishda butun toifaga o'tkazish orqali, berilgan belgiga mos Unicede kodini aniqlash mumkin.
C# da satr deb - satr oxiri ('\0') belgisi bilan tugaydigan belgilar massiviga aytiladi. Demak C# da satr - birinchi belgiga o'rnatilgan ko'rsatkich ekan. Chunki massiv ham, birinchi elementiga o'rnatilgan ko'rsatkichdir.
Belgilarni qayta ishlovchi funksiyalar
Toifalarni o'zgartirish funksiyalari
Standart kutubxona funksiyalari.
Reja:
1. C# tilidagi standart Kutubxona funksiyalari
2. Konsol klassi
3. Matematika va Hisob-kitob
C# tilidagi standart Kutubxona funksiyalari C# dasturlashda tez-tez ishlatiladigan turli operatsiyalarni bajarish uchun tayyor funksiyalardir. Quyida ba'zi misollar keltirilgan:
1. Console.WriteLine(): Konsol ekraniga matn yoki qiymatni chop etish uchun ishlatiladi.
Console.WriteLine("Salom dunyo!");
2. Console.ReadLine(): U foydalanuvchidan konsoldan ma'lumot olish uchun ishlatiladi.
string nomi = Console.ReadLine();
3. Math.Abs(): Bu raqamning mutlaq qiymatini olish uchun ishlatiladi.
int raqami = -5;
int absolyutValue = Math.Abs(raqam);
4. string.ToUpper(): U matnning barcha harflarini bosh harfga aylantirish uchun ishlatiladi.
string text = "salom";
string upperLetterText = text.ToUpper();
5. Array.Sort(): Massivni eng kichikdan kattaga saralash uchun ishlatiladi.
int[] raqamlari = { 5, 2, 7, 1, 9};
Array.Sort(raqamlar);
6. Convert.ToInt32(): satr qiymatini butun songa aylantirish uchun ishlatiladi.
string numberString = "10";
int numberInt = Convert.ToInt32(numberString);
C# standart kutubxonasi C# dasturlash tilining asosiy funktsiyalari va tez-tez ishlatiladigan funktsiyalari to'plamidir. Bu kutubxonada turli sohalar uchun tayyor funksiyalar mavjud. Quyida kutubxonaning standart funksiyalariga misollar keltirilgan:
1. Konsol klassi: U foydalanuvchidan kirish yoki chiqishni olish uchun ishlatiladi.
- Console.WriteLine(): Konsol ekraniga matn yozadi.
- Console.ReadLine(): foydalanuvchidan ma'lumot oladi.
2. String klassi: U matnli amallarni bajarish uchun ishlatiladi.
- string.Length: satr uzunligini qaytaradi.
- string.ToLower(): satrning barcha harflarini kichik harflarga o'zgartiradi.
3. Matematik sinf: Matematik amallarni bajarish uchun ishlatiladi.
- Math.Abs(): raqamning mutlaq qiymatini qaytaradi.
- Math.Sqrt(): Sonning kvadrat ildizini qaytaradi.
4. DateTime klassi: Sana va vaqt operatsiyalarini bajarish uchun ishlatiladi.
- DateTime.Now: Joriy sana va vaqtni qaytaradi.
- DateTime.AddDays(): Muayyan sanaga kunlar qo'shadi.
5. Fayl klassi: U fayl amallarini bajarish uchun ishlatiladi.
- File.Exists(): Muayyan fayl mavjudligini tekshiradi.
- File.ReadAllText(): Fayl mazmunini o'qiydi.
C# Standart Kutubxonasi (Standard Library) dasturlash maqsadlari uchun kirish imkonini beradigan ko'plab funksiyalarni o'z ichiga oladi. Bu kutubxonada turli maqsadlarga mos keladigan funksiyalar mavjud. Quyidagi bir necha kategoriya bo'yicha C# Standart Kutubxonasi funksiyalaridan ba'zi misollar keltirilgan:
🔹 Matematika va Hisob-kitob:
- Math.Abs() - absolyut qiymatni qaytaradi.
- Math.Sqrt() - kvadrat ildizni qaytaradi.
- Math.Round() - butun sonni yaqin noldan oshirib yuvarlaydi.
- Math.Max() va Math.Min() - ixtiyoriy sonlarni taqqoslaydi.
🔹 Fayllar va Kataginalash:
- File.Exists() - faylni mavjudligini tekshiradi.
- File.ReadAllLines() - faylni qatorlar ro'yxati sifatida o'qib oladi.
- Directory.CreateDirectory() - yangi direktoriya yaratadi.
- Path.Combine() - fayl nomlarini biriktiradi.
🔹 Matnlar va Satrlar:
- string.Length - satr uzunligini qaytaradi.
- string.Contains() - matnda belgi yoki so'z mavjudligini tekshiradi.
- string.ToUpper() va string.ToLower() - satrdagi harflarni katta yoki kichik qiladi.
- string.Format() - matning o'rniga ma'lumotlarni joylash uchun formatlashni amalga oshiradi.
🔹 Tarix va Vaqtlar:
- DateTime.Now - joriy vaqtni qaytaradi.
- DateTime.Parse() - matndan DateTime obyektini o'qib oladi.
- DateTime.AddDays(), DateTime.AddHours(), va h.k. - vaqtlarga kundan kun, soatdan soat qo'shish imkonini beradi.
🔹 Tarmoq va Internet:
- HttpClient - HTTP so'rovlarini jo'natish uchun funktsiyalar.
- WebRequest - tarmoq orqali serverdan ma'lumotlar olish uchun funktsiyalar.
- IPAddress.Parse() - matndan IPAddress ni o'qib oladi.
Bundan tashqari, C# Standart Kutubxonasi boshqalar, XML ishlash, gunoklar va istisnolar, kod yangilanishini boshqarish va qo'shimcha funksiyalarni o'z ichiga oladi.
Mundarija kengaygan Standart Kutubxonasi funksiyalari ro'yxatini Microsoftning rasmiy dokumentatsiyasida docs.microsoft.com (https://docs.microsoft.com/en-us/dotnet/api/?view=net-5.0) topishingiz mumkin. Bu dokumentatsiya orqali siz funksiyalarning to'liq tavsiflarini, nazariy qo'llanmalarni va mo'ljallangan namunalarni topishingiz mumkin.
| 