Mavzu: O’zbekistonda bo’lishi mumkin bo’lgan texnogen havflar

1. Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishi-dagi falokatlar kirib, ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 27 oktyabr 1998 yil 455-son qarorida “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarni tasnifi” da ko‘rsatib o‘tilgan.Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar oqibatida odamlarni, uy hayvonlarini qurbon bo‘lishiga, atrof-muhitni izdan chiqishiga va moddiy resurslarni buzilishiga va yo‘q bo‘lib ketishiga olib keladi.

Gidrotexnika inshoatlari, ko‘rsatkichlariga ko‘ra har xil bo‘ladi: 1) joylashgan o‘rniga ko‘ra: er usti inshoatlari (daryo, ko‘l, kanal va h.k); er osti inshoatlari (o‘tqazuvchi quvurlar, tunellar va h.k). 2) foydalanish maqsadiga ko‘ra: 

a) suv-energetika inshoatlari;

b) suv-ta’minoti inshoatlari;

v) sug‘orish inshoatlari;

g) chiqindi suvlarni chiqarish inshoatlari; suv-baliq xo‘jalik inshoatlari; suv-sport inshoatlari va h.k.

3) vazifasiga qarab: 1.GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);

• 
  3) vazifasiga qarab: 1.GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);
  
• 
  2.suv o‘tkazish inshoatlari (kanallar, tunnellar, quvur o‘tkazgichlar);
  
• 
  3.v) tarnovlar, osma quvurlar va h.k.;
  
• 
  4.g) tashlandiq suv inshoatlari (ortiqcha suvni chiqarish uchun);
  
• 
  5.suv oqimini tartiblash inshoatlari (suv oqimini to‘g‘irlovchi, daryo va qirg‘oq o‘zanlarini yaxshilovchi va boshqalar);
  
• 
  6.baliq xo‘jaligi inshoatlari (baliq boqish uchun).
  
• 
  Gidrotexnika inshoatlari quyidagi ta’sirlar natijasida buziladi:
  
• 
  1.tabiiy ofatlar oqibatida (zilzila, ko‘chki, jala yomg‘irlar yuvib ketish va boshqalar);
  
• 
  2.uskunalarning tabiiy emirilishi va eskirishi;
  
• 
  3.inshoatni loyihalash va qurishdagi xatoliklar;
  
• 
  4.suvlarni ishlatish qoidalarini buzilishi;
  
• 
  5.portlatishlar oqibatida (xarbiy xarakatlar, terrorchilik ishlari va boshqalar).