Mavzu: O’zbekistonning yog’och zaxiralarini o’rganish

Qurilish materiallarining turlari ayniqsa energotejamkor, yangi zamonaviy va sanoat chiqindilari asosida olinadigan materiallar hisobiga kengaymoqda. Ana shunday zamonaviy qurilish materiallaridan biri, quruq qurilish qorishmalaridir. Quruq qurilish qorishmalarini ishlab chiqarish jarayonida xarajatlarni kamaytirish yo‘llaridan biri, mahalliy homashyolardan foydalanilgan holda, yuqori fizik-mexanik xossalariga ega bo‘lgan va arzon tarkiblarni ishlab chiqarishga joriy qilishdir [2]. Shuningdek, ikkilamchi resurslar haqida so‘z borar ekan chiqindialar quyidagicha turlarga bo‘linishini bilib olish muhim hisoblanadi. “Atrof-muhitga tushadigan qattiq chiqindilar uchta toifaga bo‘linadi:

Qurilish materiallarining turlari ayniqsa energotejamkor, yangi zamonaviy va sanoat chiqindilari asosida olinadigan materiallar hisobiga kengaymoqda. Ana shunday zamonaviy qurilish materiallaridan biri, quruq qurilish qorishmalaridir. Quruq qurilish qorishmalarini ishlab chiqarish jarayonida xarajatlarni kamaytirish yo‘llaridan biri, mahalliy homashyolardan foydalanilgan holda, yuqori fizik-mexanik xossalariga ega bo‘lgan va arzon tarkiblarni ishlab chiqarishga joriy qilishdir [2]. Shuningdek, ikkilamchi resurslar haqida so‘z borar ekan chiqindialar quyidagicha turlarga bo‘linishini bilib olish muhim hisoblanadi. “Atrof-muhitga tushadigan qattiq chiqindilar uchta toifaga bo‘linadi:

• Sanoat, qishloq xo‘jalik va shahar xo‘jaligining maishiy chiqindilari. Sanoat chiqindilarining asosiy qismi quyidagilardir: kon va kon-kimyo (uyumlar, shlaklar va boshqalar)
• Kimyo va boshqa turdagi sanoat tarmoqlari (fosfogips, ogarka, shlaklar, shlamlar, shisha siniqlar, sement changi),
• Qora va rangli metallurgiya (shlak, shlamlar, chang va boshqalar); metalni ishlash korxonalari (qirindi, brakka chiqqan buyumlar va boshqalar);

Ma’lumki ikkilamchi polimer materiallarini qayta ishlash va ularni ishlab chiqarishga qaytarish texnologiyalarini yaratish borasida oxirgi yillarda kata ilmiy ishlar olib borilmoqda. Polimer va rezina materiallarning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olinsa, yuqoridagi muammoning eng avvalo ekologik yechimi bugunki kunning dolzarb masalalaridan biridir. Bunday ekologik muammoning puxta yechimi hali ko‘pchilik iqtisodiy rivojlangan davlatlarda ham to‘la yo‘lga qo‘yilmagan. Bunday holatning yuzaga kelishi unga ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnik va boshqalarni hisobga olib majmuaviy yondoshuvni qo‘llash zaruratini ko‘rsatmoqda.Uy-ro‘zg‘or maishiy buyumlar chiqindilari hamda avtotransport texnikalarining ekspluatatsiyasi va ularni ta’mirlash jarayonlarida katta miqdorda yig‘ilib qolayotgan ishlatilgan shinalarni utilizatsiya qilish muammosi mavjud.. Poliolefin chiqindilarini bartaraf etishning eng samarali usuli bu ularning qayta ishlanishidir.